Монгол Улсын нийт өрхийн болоод 100 гаруй мянган аж ахуйн нэгж байгууллагын цахилгаан, дулааны төлбөрийг долоодугаар сарын 1 хүртэл "Эрдэнэт” үйлдвэр даахаар болсон. Үүнд шаардагдах 650 тэрбум төгрөгийг тус үйлдвэрийн орлогоос гаргаж буй юм. Анх удаагаа "Эрдэнэт”-ийн ашгийг эгэл монголчууд нийтээрээ хүртсэн нь энэ. Ашиглалтад орсноосоо хойш үе үеийн улстөрчид, дарга нарын амьдралаа өөд нь татах эх үүсвэр, хаана ч байхгүй өндөр үнээр бараа, бүтээгдэхүүн шахах барагдашгүй ундарга болсоор ирсэн "хөгшин үнээ”-ний сааль сүү татрах болоогүй ажээ.

Ердөө долоон сарын өмнө тус үйлдвэрийн дарга Х.Бадамсүрэн охин Б.Буянжаргалынхаа сургалтын төлбөр болох 102,385,101 төгрөгийг Канадын Торонтогийн Их сургууль руу шилжүүлсэн баримтын "Шилэн” гэх Цогоо ил болгосон агаад 20 сая төгрөгөөр унадаг дугуй худалдан авч, хагас тэрбум төгрөгөөр автомашин худалдан авах тендер зарласан нь олноо ил болсон ч дээлээ нөмөрсөнгүй. Хохирлоо барагдуулсангүй.

Амташсан хэрээ 13 дахина гэгчээр "Эрдэнэт" төрийн өмчит үйлвэрийн захирал Х.Бадамсүрэнг жигнэмэг 105 сая, задгай хар чавга 48 сая төгрөгөөр авах тендер зарласан тухай араас нь хэвлэлээр шуугиж байна. Нийт монголчуудын цахилгаан, дулааны мөнгөтэй харьцуулахад "Эрдэнэт” үйлдвэрийн цайны мөнгө ам ангайлгана. 107 сая 928 мянга 588 төгрөгөөр үйлдвэрийн хэрэгцээнд цай авахаар тендер зарлажээ.

Өөр нэгэн сонирхолтой баримт гэвэл 2.353.725.168 төгрөгөөр мах авах тендер зарлажээ. Зах зээлийн ханшаар буюу нэг кг махны үнийг 15 мянга байгаа гэж тооцвол энэ хэмжээний мөнгөөр ойролцоогоор 156 тонн мах авна гэсэн үг. Олон улсын хэмжээнд насанд хүрсэн хүний махны хэрэглээ өдрийн 90 гр байдаг бол манай улсад 265 гр мах оногдож байна. Энэ тооцооллоор бодвол "Эрдэнэт” үйлдвэрийн 6000 ажилчны 98 өдрийн махны хэрэгцээ гэсэн үг. Гэхдээ тендерийн мэдээлэлдээ нэг кг махны үнэ, худалдан авах хэмжээг заагаагүй болохоор хэдээр хэдэн кг мах авч, хэдэн өдрийн ажилчдын хоолонд зарцуулах нь тодорхойгүй гэсэн үг. Үүний цаад нарийн задаргааг нь харвал улсын үйлдвэрийн мөнгө дарга нарын салаагаар урсаад байна уу эсвэл яагаад байна вэ гэдэг нь тодорхой болно.

2,3 тэрбумаар мах авсан "саалийн үнээ” маань ажилчдад халуун хоолоор үйлчлүүлэхэд 1,2 тэрбум төгрөг зориулж "Хаан хүнс Эрдэнэт” ХХК-д төлжээ. Ингээд зөвхөн хоол, түүний үндсэн орц болох маханд гэхэд л 3,5 тэрбум зарцуулсан байна. 

Дээр нь Соёл урлагийн цогцолборын музейн тоног төхөөрөмжүүдийг нийлүүлэх, суурилуулах ажилд 1,1 тэрбум,  Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ авахаар "Өнгөт бэх” ХХК-тай 25 сая төгрөгийн гэрээ, "Зөв эхлэл стандарт мед” ХХК-тай 90 сая, "Алтан ном” ХХК-тай 40 сая, "Тод өнгө” ХХК-тай 90 сая төгрөгийн гэрээ байгуулсан бол 169 сая төгрөгийн сүү, сүүн бүтээгдэхүүнийг "Баяжуулагч одод” ХХК-иас авахаар гэрээ хийжээ. 169 сая төгрөгөөр хэдэн литр сүү авч болохыг бодоод үзээрэй.

Ариун цэврийн цаасанд л гэхэд 26 сая төгрөг, ажилчдын цэвэр усанд 191 сая төгрөг, тээврийн хэрэгсэлд /хүнд машин механизм, автобус биш/      699 сая төгрөгийг зарцуулсан байх юм. Тээврийн хэрэгсэл гэдэгт аль даргын ямар үнэтэй унаа явааг мэдэх боломж алга.

Нэг ойлгомжтой зүйл гэвэл ЗИЛ-43362 маркийн машины хөдөлгүүр худалдан авахад 8,4 сая төгрөг зарцуулсан байна. Цоо шинэ биш ч Монголдоо бол шинэд тооцогдох хэрэглэж байсан дээрх маркийн машин нь ОХУ-ын сайтад бүтнээрээ 15 сая төгрөгөөр зарагдаж байна.

Хүүхдүүдэд шилний цаанаас мөхөөлдөс долоолгох мэт битүү хатуу энэ их мөнгөний цаана чухам юу нуугдаж байгаа бодит задаргааг нь харж л мэдэх нь. Ганцхан зүйл тодорхой байгаа нь машины хөдөлгүүр бөгөөд тэр нь ямар зөрүүтэй байгаагаас үүдвэл ажилчдын 00-ийн цаас, сүү, мах, жимс, чихэр, комьютер, цайны цаана хэр хэмжээний мөнгө шамшигдуулж байгааг бид эргэн хөндөх болно.

"Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг Монгол компани авснаар тус үйлдвэрт өндөр үнээр хэрэгтэй, хэрэггүй бараа шахдаг нь арилна гэж найдаж байсан ч тэгсэнгүй. Өмнө нь улстөрчид шахаа хийдэг байсан бол 49 хувийг авсан компани л шахаа хийдэг болсон. Монголын ард түмний өмч байх ёстой үйлдвэрийг өөрсдийнх нь мөнгөөр нэг этгээд луйвардаад авчихлаа гэж үхэн хатан улстөрчид зүтгэсээр улсын мэдэлд авсан. Ингэснээр тэд дахин шахаагаа хийж эхэлсэн бололтой. Дарга нарын тансаглал нь ил болсон ч хариуцлага тооцохгүй байгаа нь тэднийг байлгах ашиг сонирхол "хонгил”-ынхонд байгаа бололтой. Их зохиолч Д.Нацагдоржийн "Цагаан сар ба хар нулимс" зохиолд гардагчлан Дагдангийн эхнэрийн таргалсан Цэрмаагийн турсан хоёр тэнцэнэ гэдэг шиг монголчуудын цахилгааны төлбөрөө төлүүлсэн, дарга нарынх нь зарцуулсантай тэмцэнэ гэдэг эргэлзэх зүйл алга.  

"Эрдэнэт" үйлдвэрийн 2021 оны эхний 4 сарын худалдан авалтаас түүвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүний жагсаалт 

Д/д	Тухайн жилд худалдан авсан бараа, ажил, үйлчилгээний нэр	Гэрээний дүн	Санхүүжилт /өссөн дүнгээр/	Бараа, ажил үйлчилгээ нийлүүлэгч
				Нэр	Хаяг
1	Компьютер и Windows /ХМТАЦех/	65194146.87	65194146.87	MINE sofe  Ltd	USA
23	Ажилчдад халуун хоолоор үйлчлэх	Тарифаар	1202407225	Хаан хүнс Эрдэнэт ХХК	Эрдэнэт Рашаант 8 гудамжны зуун тал
24	Ажилчдад халуун хоолоор үйлчлэх	Тарифаар	592132136.8	Хаан хүнс Эрдэнэт ХХК	Эрдэнэт Рашаант 8 гудамжны зуун тал
58	Цахилгаан хөдөлгүүр	270000000	259500000	Техникийн цогц шийдэл ХХК	Дорнод аймаг Хэрлэн сум 10-р баг Ялалт 16-р байр 22 тоот
59	Спорт цогцолборын Хангарьд паласын өргөтгөлийн ажил	303890000	16984740	Золотое руно ХХК	Орон аймаг БО сум Зэст баг Захиргааны 3-р байр 106 тоот РД:ФД:86021010
64	Соёл урлагын цогцолборын музейн тоног төхөөрөмжүүдийг нийлүүлэх, суурилуулах ажил	1101272797	54968522	Воком технологи  ХХК	УБ БЗ дуурэг 14-р хороо МНДД оффис 2-р давхар
71	Цахилгаан тоноглолын сэлбэг хэрэгсэл	470000000	444496589	Эм Ай Эс Эс ХХК	Улаанбаатар Сонгинохайрхан дуурэг 19-р хороо 58-н айл  8-3
85	Ариутгал, халдваргүйжүүлэлт /ковид-19/	Тарифаар	13398000	Үрст бүрд ХХК
86	Ариутгал, халдваргүйжүүлэлт /ковид-19/	Тарифаар	45397201	Ногоон ариусгал ТББ	БО Бусийн эмчилгээ оношилгооны товийн хог хаягдал халдваргуйжуулэх тов БО 15-Р БАГ РАШААН 30 16 А тоот
117	Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ	25000000	7500000	Өнгөт бэх ХХК	Орхон аймаг Баян-ондор баг 5-р хороолол 21-р байр 6-р подвол
118	Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ	90000000	29325648	Зөв эхлэл стандарт мед ХХК	Орхон аймаг БО сум
119	Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ	40000000	17899750	Алтан ном ХХК	Баян-Ондор ДГТ-2
120	Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ	90000000	64891140	Тод өнгө ХХК	Орхон аймак 3- микр дом-17 Монголия
121	Хэвлэлийн бүтээгдэхүүний үйлчилгээ	50000000	20940590	Эрдэнэсийн өнгө ХХК	Орхон Баян-Ондор Уурхайчин баг 3-22-75 тоот
137	Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн нийлүүлэх /ажилчдад/	169400000	59448641.46	Баяжуулагч одод ХХК	Орхон аймаг Баян-Ондор сум уурхайчин баг Дэлгэрэх тов
159	Суурин утасны аппарат	28380000	21680000	Энхбаясгалангийн орон ХХК	Орхон аймаг Баян-Ондор сум 2-р баг Оюут баг 2-р хороолол 13-38 тоот
229	Соёл урлагын цогцолборын тайзны материал	34980000	34980000	Монголтуйвар транс  ХХК	УБ хот баянзурх дуурэг 25-р хороо Ойн 59а
237	Бараа материалын үнэ	42385715	42385715	Тийм Эттэ ХХК	Орхон аймаг Баян-Ондор сум 4-р баг Хурэнбулаг баг 4-р хороолол 14 68 тоот
245	Ажилчдын хувцас солих өрөөний душ болон дагалдах хэрэгсэл	32219000	32219000	Монголтуйвар транс  ХХК	УБ хот баянзурх дуурэг 25-р хороо Ойн 59а
249	Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн нийлүүлэх	174240000	86706808.7	Эрдэнэт хаан сүү ХХК	Орхон
289	Ариун цэврийн цаас, салфетка /ААҮЦехэд/	26488800	26488800	Гранд макс  ХХК	УБ хан-уул дуурэг 15-р хороо нархан 61-49 тоот
369	Зайнаас биеийн халууныг хэмжиж, дэлгэцээр хянадаг ухаалаг төхөөрөмж	30000000	27272727.27	Энхбаясгалангийн орон ХХК	Орхон аймаг Баян-Ондор сум 2-р баг Оюут баг 2-р хороолол 13-38 тоот
370	Ариутгал, халдваргүйтгэлийн бодис /ковид-19/	99984000	99984000	Монос Орхон фарм ХХК
374	Эрдэнэт үйлдвэр ТӨҮГ-ын нөөцийн удирдлагыг сайжруулах судалгааны ажил	158870000	95322000	МУИС.Бизнесийн сургууль	Улаанбаатар Сухбаатар дуурэг 8-р хороо Залуучуудын оргон чолоо Оорийн байр-01
377	Ажилчдад цэвэр ус нийлүүлэх	191180000	80975000.1	Баруун бүс ХХК	УБ СХД 20-р хороо Тээвэрчид Энхжин хцдалдааны тов
411	Тээврийн хэрэгсэл	699000000	699000000	Моннисмоторс  ХХК	Улаанбаатар СБД 2 хороо 5 хороолол Ниссан тов оорийн байранд
417	Хөдөлгүүр ЗИЛ-43362	8450000	8450000	Гантавилга ХХК	Улаанбаатар Сонгинохайрхан дуурэг 28-р хороо Сансар 3-14
512	Нэг удаагийн хамгаалалтын комбинезон	52800000	52800000	Бэкко ХХК	Орхон БО сум 2- р баг Оюут 2-р хороолол 2-6 тоот
513	Ариутгал, халдваргүйтгэлийн бодис /ковид-19/	49250000	49250000	Түмэн гива ХХК
514	Нэг удаагийн амны хаалт /Шуурхай штаб/	30000000	30000000	Ботгон жин ХХК	Орхон баян-ондор Рашаант 2-35