Сэтгүүлч Б.Энх-Эрдэнэ

Энэ оны нэгдүгээр сард “Өдрийн сонин”-д Монголын томоохон гурван хийдийн нөлөө бүхий гурван хамба нууц хурал, цуглаан хийсэн, гадаадаас их хэмжээний мөнгө авах талаар уулзалдсан гэх мэдээлэл гарсан. Тодруулбал, “Мамба дацан”-гийн Д.Нацагдорж, “Их хүрээ” хийдийн З.Санждорж, “Дашчойлон” хийдийн Ч.Дамбажав нарын талаар гадаадаас ихээхэн хэмжээний мөнгө авч байгаа тухай болон энэхүү нөлөөтэй гурван хамба бусад хийдийн хамбуудыг цуглуулж нууц хурал зөвлөгөөн хийсэн гэдгийг дэлгэрэнгүй нийтэлсэн.

Үүнтэй холбогдуулан Д.Нацагдорж хамба, З.Санждорж хамба нар сонинд ярилцлага өгч БНХАУ-ын элчин сайдын яамнаас үнэхээр сүм хийдүүдэд төсөл хэрэгжүүлж болох тухай, мөн хамбуудын уулзалт цугларалт болсон талаар мэдээлэв. Д.Нацагдорж хамбын хашаанд нэгэн зэрэг хоёр есөн давхар барилга боссоныг миний арван хар нүгэл биш, арван цагаан буяны хүчинд боссон гэж ерөнхийлөн хариулав.

З.Санждорж ярилцлага өгөхдөө “…Намайг долоон давхар сүм хийд барьсныг хараад төв Гандангийн хамба Д.Чойжамц атаархаж ийм зүйл хийж байгаа юм” гэж мэдэгджээ. Төд удалгүй өмгөөлөгчөө мурих гэсэн оролдлогын талаар нийтлэл гарч лам биш зальхай этгээд гэдгийг нь батлаад амжсан. Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн Цагдаагийн байгууллагад өрийн шавь нь байдаг тул “Гандантэгчилэн” хийдтэй холбоотой чулуун бурхны хулгайн хэрэг олны чихнээс далдуур өнгөрсөн тухайг Гандангийнхан үг алдсан байдаг. Одоо мань эр “Дамбадаржалин” хийдийг сэргээн засварлах нэрээр өөрийн болгох гэж байна. “Дамбадаржалин” хийд нь хүрээний анхны хийдүүдийн нэг, одоогоор бол нийслэлийн өмчит түүх соёлын үл хөдлөх өв билээ.

Ийнхүү Монголын олигархи том толгой, баян тэрбумтан лам нар төрсний зарим нь гэвэл Д.Нацагдорж, З.Санждорж, Ч.Дамбажав нар болж байна уу гэж бодож байтал тийм биш байжээ. Учир нь эдгээр хүмүүс нь зохион байгуулалтад орж “Монголын Буддын нийгэмлэг” гэх ТББ байгуулан, түүгээрээ дамжуулж Хятадаас их хэмжээний мөнгө авах болжээ. Тус нийгэмлэгийн гишүүд нь хувийн томоохон сүм хийдүүдийн хамба лам нар байх бөгөөд тухайлбал: Ч.Цэдэндамба, М.Цүлтэмжамц, Л.Батцэнгэл, Д.Мэндбаяр, Т.Ариунболд, Б.Ариунболд, Ж.Гончигсүрэн Г.Пүрэвсүрэн, Д.Лхагвасүрэн, Л.Батаахүү зэрэг лам нар байдаг байжээ.

Эдгээр лам нар нь “Монголын” “Буддын нийгэмлэг” гэх Монгол нэртэй хирнээ Хятадын гар хөл болж эртнээс биднийг Хятад соёлд алгуурхан уусгаж байсан байж болзошгүй юм. Эдний хаашаа явах, суух хэнтэй уулзахыг нь Хятадууд мэддэг болсон мэт.

Лам хүнд хамаг амьдарлаа даатган залбирдаг байтал тэдгээр хүмүүс нь “Дотор” санаа агуулсан байвал бид юундаа итгэх вэ. “Монголын буддын нийгэмлэг” сүүлдээ лобби бүлэг, улс төр, намын эрх ашгийн үүднээс сүсэгтний чин сүжгээр дамжуулан нөлөөлөх сонгуулийн сурталчилгаа хийж эхлээд байгааг Д.Нацагдорж хамбад үзүүлэх гэж очсон хүн хэлж байсан.

Ийнхүү Монголд олигархи тэрбумтан хамбууд төрсөн төдийгүй энэ бүхнээс болж Монголын шарын шашин хоёр хуваагдаж байгаа нь тодорхой болов. Гандан хийд болон Д.Чойжамц хамба Далай ламын чиглэлийг барьж байгаа бололтой.

Гэтэл дээрх олигархи хамбууд Хятадын чиглэлийг барьж эхэлжээ. Учир нь Банчинбогдыг дагавал тусгай төсөл хэрэгжүүлж, БНХАУ ихээхэн хэмжээний зоос мөнгөний дэмжлэг өгнө гэдгийг амласан гэж, дээрх эрхмүүд мэдэгдсэнээс гадна, ер нь гаднаас их хэмжээний мөнгө авсан бяр чадалтай байдал харагдаж байна.

Учир нь хямралын энэ үед хоёр есөн давхар барина гэдэг тийм ч амархан биш ээ. Дээр нь “Мамба дацан”-гийн хамба “Монголын Буддын нийгэмлэг”-ийн тэргүүн Д.Нацагдорж ”би нэг ч төгрөг нэг ч доллар хүнээс авч үзээгүй” гэж хэлсэн нь бас сэжиг төрүүлж байна. Учир нь тэр жил Энэбиш даргын үед Энэтхэгийн засгийн газрын шашин сүм хийдэд өгөх мөнгийг хамгийн түрүүн авч гэнэт баяжсан түүхийг хүмүүс бас мартаагүй байгаа.

tugeene.mn