Scandal.mn

Батлан хамгаалах яамны дэргэд Дэд зөвлөл байгуулагдаж, анхны хуралдаанаа хийлээ

2018/02/14

Батлан хамгаалах яамны дэргэд Дэд зөвлөл байгуулагдаж, анхны хуралдаанаа хийлээ

Author: zulaa on 14-02-2018, 17:47

Монгол улсын Батлан хамгаалахын сайдын 2018 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн А/23 дугаар тушаалаар Батлан хамгаалах яамны дэргэд Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах үүрэг бүхий орон тооны бус Дэд зөвлөл байгуулагдлаа. Дэд зөвлөлийн бүрэлдэхүүн нь 8 хүнтэй:

Дэд зөвлөлийн дарга: БХЯ-ны ТНБ-ийн дарга, бригадын генерал Х.Батбилэг

Гишүүд: БХЯ-ны ТЗУГ-ын 3 мэргэжилтэн,

СБТГ-ын 1 мэргэжилтэн,

ХНХЯ-ны ХАХГ-ын 1 мэргэжилтэн,

ХНХЯ-ны харьяа Сэргээн засалт, сургалт, үйлдвэрлэлийн төвийн БХНОХ-ийн 1 мэргэжилтэн,

Монголын хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн байгууллагуудын үндэсний холбооны Нийслэлийн Чингэлтэй дүүргийн салбар зөвлөлийн дарга Э.Алтантуяа нар ажиллахаар батлагдлаа.

Мөн дэд зөвлөлийн анхдугаар хуралдаан 2018 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр болж доорх асуудлуудыг хэлэлцлээ. Үүнд:

1. "Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах үүрэг бүхий орон тооны бус дэд зөвлөл”-ийг байгуулсан Батлан хамгаалахын сайдын тушаалтай танилцсан;

2. Батлан хамгаалах салбарын Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах орон тооны бус дэд зөвлөлийн 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний төслийн зорилтуудыг хэлэлцэж, төлөвлөгөөг батлуулахаар шийдвэрлэлээ.

More 306 0

Category: Мэдээ мэдээлэл

“Эрдэнэт” үйлдвэрт шахсан 14.6 тэрбум төгрөгний үнэтэй номын нэхэмжлэл шүүхэд хүрчээ

2018/02/14

“Эрдэнэт” үйлдвэрт шахсан 14.6 тэрбум төгрөгний үнэтэй номын нэхэмжлэл шүүхэд хүрчээ

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 16:38

Монголын байгалийн шинжлэх ухааны академийн Ерөнхийлөгч Ж.Гарьдхүү "Эрдэнэт” үйлдвэрээс эрдэм шинжилгээний бүтээл нийлүүлсний төлбөрт 14,6 тэрбум төгрөгийг дөрвөн жил дамнан нэхэмжилжээ. Эцэст нь Орхон аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хандсан байна.

Эрдэм шинжилгээний бүтээл нь "Орхон-Сэлэнгийн сав газрыг хамгаалах шинжлэх ухааны үндэслэл” нэртэй ердөө 11 боть ном юм. Өөрөөр хэлбэл нэг боть нь нэг тэрбум гурван зуун саяар үнэлэгдэх оюуны бүтээл аж. Харин "Эрдэнэт” үйлдвэрийн цагаан тоос дарах болон хаягдлын нуурыг үйлдвэрт ашигтайгаар эргүүлэн ашиглах шинжлэх ухааны үндэслэлийн талаар зөвхөн гуравдугаар ботид 70 гаруй хуудас бичигдсэн нь дэндүү чамлалтай. Эрдэмтдийн дэвшүүлсэн тойм төдий тэрхүү санаа нь 50 жилийн дараа л хэрэгжих боломжтой гэж мэргэжилтнүүд үздэг.

Худалдан авалтын ажиллагааг ил тод байлгах эрхэм зорилго дэвшүүлэн ажиллаж байсан "Эрдэнэт” үйлдвэрийн Ерөнхий захирлын Үйлдвэрлэл эрхэлсэн орлогч асан Д.Даваасамбуугийн гарын үсэгтэй гэрээг Ж.Гарьдхүү "бамбай” болгон барьж яваа. Гэсэн ч уг гэрээнд он, сар, өдөр, "Эрдэнэт” үйлдвэрийн Хууль, эрх зүйн газрын тэмдэг, бүртгэлийн дугаар байхгүй нь хачирхалтай. Номын энэхүү шахаанд улс төрийн хүрээний эрхмүүд ч нэр холбогдсон байхыг үгүйсгэхгүй. Энэхүү асуудал нь "Эрдэнэт” үйлдвэрт онцын шаардлагагүй зүйлсийг шахдагийн тод жишээ бөгөөд цаашид эрүүгийн журмаар ч шалгагдах ёстой юм. Энэ талаар дараагийн цувралдаа мэдээлэх болно.

Д.МЭРГЭН

More 369 0

Category: Уул уурхай

2018 оны нэгдүгээр сард хөрөнгө завших гэмт хэрэг 3 дахин өсжээ

2018/02/14

2018 оны нэгдүгээр сард хөрөнгө завших гэмт хэрэг 3 дахин өсжээ

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 16:29

Улсын хэмжээнд 2018 оны 1 дүгээр сард 4,019 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 1,246-гаар буюу 44.9 хувиар өсжээ.
Өмнөх оны мөн үеэс нийт гэмт хэрэг өсөхөд

Хулгайн гэмт хэрэг 674 (79.0%),
Залилах гэмт хэрэг 308 (2.5 дахин),
Дээрмийн гэмт хэрэг 116 (2.9 дахин),
Хүний амьд явах эрхийн эсрэг гэмт хэрэг 82 (63.6%),
Хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 66 (7.4%),
Хөрөнгө завших гэмт хэрэг 43 (3.1 дахин)-аар өссөн нь голлон нөлөөлөв.

Улсын хэмжээнд 2018 оны 1 дүгээр сард 5,999 хүн эрүүлжүүлэгдэж, 703 хүн баривчлагдсан нь өмнөх оны мөн үеэс эрүүлжүүлэгдсэн хүн 1,509-өөр буюу 20.1 хувиар буурч, харин баривчлагдсан хүн 74-өөр буюу 11.8 хувиар өссөн байна.

Эх сурвалж: ҮСХ

More 507 0

Category: Нийгэм

У.Хүрэлсүх: Ажил ундарч, амьдрал өрнөсөн он жил байх болно

2018/02/14

У.Хүрэлсүх: Ажил ундарч, амьдрал өрнөсөн он жил байх болно

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 15:56

МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙД, МАН-ЫН ДАРГА У.ХҮРЭЛСҮХИЙН "ТИЙН УНЖЛАГАТ” ХЭМЭЭХ ШОРООН НОХОЙ ЖИЛИЙН САР ШИНИЙН МЭНДЧИЛГЭЭ

Өвөг дээдсээс өвлүүлж үлдээсэн уудам сайхан нутгийнхаа өнцөг булан бүрт суугаа эх орон нэгт Монголчууд аа, өргөн эх дэлхийн дөрвөн зүг найман зовхист амьдран суугаа элэг нэгт Монгол ахан дүүс ээ,

Та бүхэндээ 17-р жарны "Тийн унжлагат” хэмээх шороон нохой жилийн сар шинийн мэндийг өргөн дэвшүүлье. Цагаан сар бол Монголчууд бидний үндэстний өв соёлоо өвлүүлэх, удам судар, ураг төрлөө мэдэлцэх, эв эеийг эрхэмлэн дээдлэх, төрт ёс, тусгаар тогтнолын дархлаа болсон уламжлалт сайхан баяр юм. Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө тэнгэр хангай, уул усандаа сүслэн мөргөж, хийморь сүлдээ сэргээн, ахас дээдсээ хүндэтгэн, үгийн сайныг хэлэлцэн, үйлсийн сайныг ярилцан, эвдрэлцсэн нэгнээ уучлан өршөөж, ухаарал нигүүлслийн сэтгэлээр ураг төрлөөрөө учран золгодог билээ.

Улиран одож буй тахиа жилд төрийн тулгуур, улсын үндэс болсон айл өрхүүд маань 70 гаруй мянган үр хүүхдээр ам бүлээ нэмж, Монголчууд бид 3 сая 200 мянгуулаа боллоо. Хүн нэмбэл хүнс нэмнэ гэж та бидний билэгшээдгээр буянт мал сүрэг өсөж 66 саяд хүрлээ.

Улсын эдийн засаг тогтворжих замдаа орлоо. Тогтоон барьсан эдийн засгаа томруулан өсгөж, айл өрх бүрийн авдранд, иргэн бүрийн ирээдүйд хүртээх нь Монгол Улсын Засгийн газрын гол бодлого байх болно. Монголчууд бид эдийн засгаа 4 хувиар өсгөж чадлаа. Энэ бол Манай улсын эдийн засаг сэргэж эхэлсний бодит нотолгоо юм. Гадаад валютын нөөц нэг жилийн дотор 2.5 дахин нэмэгдэж 3.2 тэрбум доллар боллоо. Монгол улсын экспорт анх удаа 6 тэрбум долларт хүрч өслөө. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 1.1 тэрбум долларт хүрлээ. Чингис бондын 500 сая долларын төлбөрийг Засгийн газар цаг хугацаанд нь төллөө. Ингэснээр олон улсын хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг сэргээж манай улсын зээлжих зэрэглэлийг дэлхийн голлох үнэлгээний агентлагууд нэг шат ахиулан, Монгол улс тогтвортой улс гэсэн ангилалд орлоо. Төсвийн сахилга батыг сайжруулснаар төсвийн алдагдлыг өмнөх жилтэй харьцуулахад 2 дахин бууруулж, ДНБ-ий 9 хувьд хүргэлээ. Төсвийн орлого 580 тэрбум төгрөгөөр давж биеллээ.

Энэ бүгд нь Монголчууд бидний хувьд тахиа жилд гаргасан чамлахааргүй амжилт юм.

Монгол ахан дүүсээ,

Урин цагийн амар мэндийг угтсан билэгт энэ сайхан өдөр Монгол Улсын Засгийн газар хийж бүтээх ажлаа ард түмэндээ хэлж, зорилгоо нэгтгэхийг эрхэм болголоо.
Айлчлан ирж буй Тийн унжлагат хэмээх шороон нохой жилд Монгол Улсын Засгийн газраас зорилт болгосон Улсаа хүнсний орон болгох, эрчим хүчний хэрэгцээгээ бүрэн хангах, газрын тосыг дотооддоо боловсруулах, агаар орчны бохирдлыг бууруулах, хөдөө аж ахуй, газар тариалан, хөнгөн үйлдвэрлэл зэрэг гол ажлуудаа эрчимжүүлэх болно.

Түүнчлэн ард түмнийхээ бодит орлогыг өсгөх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, сургууль, цэцэрлэгээр хангах, тэтгэвэр тэтгэмжийг нэмэгдүүлэх, авто зам, төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэх зэрэг дэд бүтэц, бүтээн байгуулалтын томоохон ажлуудыг хэрэгжүүлж, газрын доорх баялгийн иргэдэд оногдох өгөөжийг нэмэгдүүлэх болно.

Нэг ёсондоо ажил ундарч, амьдрал өрнөсөн он жил байх болно.

Засгийн газрын дээрх шийдвэрүүдийг бодитой ажил хэрэг болгох гол хөдөлгөгч хүч нь Монголын ард түмэн та бүхний минь чин зориг, итгэл үнэмшил, тууштай дэмжлэгт оршиж байгаа юм шүү.

Монгол хүн бүрийн зүрх сэтгэлд мөнхөд оршдог, эв нэгдэл, их ухаан, эрч хүч хайрладаг аугаа үнэт зүйл бол Туурга тусгаар Монгол эх орон минь юм. Энэ сайхан эх орондоо Монгол хүн бүр эрүүл энх, аз жаргалтай, элбэг хангалуун амьдрах нөхцөл боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол Ардын Нам хичээн зүтгэх болно.

Хөвсгөлийн хөвч тайгаас Өмнийн их говийг өртөөлөн, Алтайн өндөр уулсаас Мэнэнгийн шар тал хүртэл Уудам Монгол нутагт минь урин хавар морилон ирлээ.
Ирж буй 17-р жарны "Тийн унжлагат” хэмээх шороон нохой жилдээ иргэн бүр эрүүл саруул, энх амгалан, алсдаа уужуу, холдоо зорилготой, хоймортоо сүлдтэй, хотондоо ашиг шимтэй байх болтугай. Айл өрх бүрийн амьдрал ахуй өөдлөн дэвжиж, Төр улсаараа элбэг дэлбэг, Түмэн олноороо тэнүүн жаргалтай амьдрахын ерөөл өргөн дэвшүүлье.

Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй

More 353 0

Category: Мэдээ мэдээлэл

Цалинтай ээжийн мөнгийг олгож эхэлжээ

2018/02/14

Цалинтай ээжийн мөнгийг олгож эхэлжээ

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 15:35

"Цалинтай ээж” хөтөлбөрийн хүрээнд 0-3 хүртэлх насны хүүхэд асарсны тэтгэмж болгож сард 50 мянган төгрөг олгохоор болсон. Энэ дагуу "Цалинтай ээж"-үүдийн хоёрдугаар сарын мөнгийг зарим банкууд данс руу нь шилжүүлж эхэлсэн байна. Тухайлбал Хаан, Төрийн банкаар дамжуулан авдаг эхчүүдийнх өчигдөр шөнө шилжсэн бол Капитал банкны хувьд өнөөдөр үдээс хойш олгож эхлэх юм байна.

More 316 0

Category: Мэдээ мэдээлэл

Өнөөгийн залуус бэлгэдэл мэдэхгүй гэрээ цоожлоод “БУУЗ ИДНЭ” гээд аавындаа очдог

2018/02/14

Өнөөгийн залуус бэлгэдэл мэдэхгүй гэрээ цоожлоод “БУУЗ ИДНЭ” гээд аавындаа очдог

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 13:49

-Цагаан сарын шинийн 1-ний өмнөх орой хүмүүс битүүлэх ёсыг янз бүрээр гүйцэтгэдэг. Энэ үдэш ямар ёс жаягийг гэртээ үйлдэх ёстой вэ?

-Ингэхийн тулд монголчууд айл хотлоороо битүүн гэж сайхан зан үйлийг хүндтэй үйлддэг. Тэр үед эрэгтэй, эмэгтэй гэж ялгахгүйгээр хамгийн өндөр настай хүнийхээ үгнээс гаждаггүй, хэлсэн үг бүрийг дагадаг. Орой болоход ховдог эмгэн гэдэг гялаан од баруун талд гардаг. Түүнийг гарахаас өмнө буюу нар уулын цаагуур дөнгөж оронгуут бог малаа хотлуулдаг. Харин гялаан од гарсны дараа үхэр сүргээ, гурван марал од тэнгэрт хөөрсний дараа адуун сүргээ хотлуулдаг юм. Битүүний орой тахиа буюу 21.40-11.40 цагийн хооронд хүндэтгэлийн ширээндээ идээгээ залж ариулдаг. Үүний дараа тухайн айлын гэрийн эзэгтэй шинийн 1-ний өглөө өмсөх хувцас зэргийг бэлтгэж тавьдаг уламжлалтай.
Унтахын өмнө гэрийн эзэгтэй долоон бурхан одонд залбирч, сүү өргөх ёстой. Үүнийг хөдөөний айлуудын ёс заншил гэж ойлгож болохгүй. Бүгдээрээ малчин гаралтай. Бидний өвөг дээдэс малчин удамтай. Бид зайлшгүй мах идэж, сүү ууж, дөрвөн улирлын агаар, усыг залгиж явдаг учир хүссэн хүсээгүй байгальтай, аав ээжтэйгээ, унасан газар шороотойгоо харьцах нь цагаан сарын гайхамшиг юм. Ёс жудгаа гээхгүй, уламжлалаа умартахгүй Цагаан сарыг тэмдэглэж, тэр дундаа 2027 онд XVIII жарныг зөв гаргаж чадвал миний Монголын ард түмэн2080 он хүртэл сайхан явна. Жарны асуудал ийм чухал байдаг.

-Зарим айл битүүний орой гэрийн тотгон дээрээ мөс, цас тавьдаг юм билээ. Энэ нь ямар домтой вэ?

-Битүүлэгний дараа Лхам бурхан айлд морилж ирдэг гэж ярьдаг. Тиймээс Лхам бурхны хүлэгт зориулж өвс, гурван мөс, цас тотгон дээрээ тавьдаг. Арга билэг шүү дээ. Үлгэр, домог бол амьдрал юм. Гэтэл домгийг домог, үлгэрийг өнгөрсөн зүйл, өвгөдөө хоцорсон юм гэж үзээд зөвхөн өнөөдрөөр явна гэвэл өрөөсгөл.

-Битүүнд юуг цээрлэх ёстой вэ?

-Битүүнд уурлах, архи уух, хашгирах, нохой, мал амьтныг зодож үргээх, угаасан хувцас гадаа хонуулах болон сэвлэгийг нь үргээгээгүй хүүхдийг нэрээр нь дуудахыг цээрлэдэг. Мөн өр, авлагын асуудлаа цэгцлэх ёстой. Малыг цадтал нь идэшлүүлж, нохойг сайн хооллох учиртай. Битүүний шөнө уур дуугаргаж утаа гаргасан тоонот өргөөтэй, тотгот босготой ямар ч хүн заавал гэртээ хонодог.
Яагаад гэвэл битүүний 23.45-т хулгана цаг гардаг. Өөрөөр хэлбэл, ам цагаан хулганыг морилон орж ирэх үед гэртээ идээ будаа элбэг дэлбэг байвал дараагийн 365 хоногт өлсч, цангаж гуриатдаггүй юм. Энэ бэлгэдлийг мэдэхгүй өнөөгийн залуус гэрээ цоожлоод "Бууз иднэ” гээд аавындаа очдог. Гэхдээ айлд зайлшгүй хонох шаардлага гарч болно. Ингэхдээ ам бүлийнхээ тоогоор тахилынхаа цөгцөд дүүрэн зултай байх ёстой. Битүүний орой унтахдаа заавал өрхөө тэгшилж унтах ёстой. Гэтэл нүүрс түлдэг зэргээс шалтгаалж, өрхөө тэгшлэхгүй байх нь олонтаа. Ийм тохиолдолд өрхийнхөө оосрыг урд зүгтээ авч ирэх нь зөв. Харин орон сууцны айлууд хөшгөө хаах хэрэгтэй. Гурвалжин зурсан газар өнжөөд, дөрвөлжин зурсан газар хоноод яваарай гэсэн үг бий. Энэ нь монгол хүн шөнө өрхөө тэгшилж, өглөө татахыг л хэлж байгаа юм. Битүүн, шинийн 1-нд чимээ өгөхгүй байгаа айлд ерөөсөө орохгүй байх зэрэг Монголын соёл, хүмүүжил дэлхий нийтэд гайхагдана.

-Сүүлийн үед уламжлалт баяр наадмаар үндэсний хувцсаараа гоёхыг илүүд үздэг болсон. Үндэсний хувцас өмсөхөд юуг анхаарвал зохих вэ?

-Цагаан сарыг монгол заншил, ёс жудгаараа тэмдэглэе гэж ярьдаг хүмүүсийг би маш их гайхдаг. Бид өөр үндэстний нутагт байгаагүй. Өөрийнхөө эх оронд оршин суугаа атлаа монгол ёс жаягаар хийхгүй, өөр ямар заншлаар хийх юм. Үндэсний хувцсаа өмсье гэж уриалах нь өөрийнхөө эх оронд гадаадын зүйлийг сурталчилж байгаа юм шиг сонсогддог.
Эсвэл өөрсдөө хаягдаж гээгдсэнээ илчлээд байгаа ч юм шиг. Тиймээс Цагаан сараар хүмүүс хүссэн хүсээгүй заавал үндэсний хувцас дээл, малгайгаа өмсөх ёстой. Ингэхдээ хамгийн гол нь хиргүй, бүтэн байх нь чухал.

-Цагаан сараар ахмадаа хүндэтгэн айлчлан ирсэн зочдодоо гарын бэлэг барьдаг уламжлал бий. Гэтэл сүүлийн үед оймс, сам гээд янз бүрийн л юм өгдөг болжээ. Үүнийг та юу гэж боддог вэ?

-Монголчууд бэлгээр бахархдаг, түүгээр хождог гэсэн зүйл байхгүй. Ерөөсөө л болсноос ам хүрч, буурлаас үг сонсдог л байх учиртай. Цагаан сараар зочилж ирсэн хүн бүрийн гарыг цайлгадаг. Дээр үед ээзгий, хэд гурван төгрөг, хадаг, хоргой даалин, ёотон зэргийг өгдөг байсан. Ингэхдээ заавал хоёр зүйлийг өгөх ёстой. Хүнд нэг юм өгдөггүй. Цагаан сараар идэж, уугаад өгч авахдаа гол биш хамгийн чухал нь хүмүүжлийн маш их ач холбогдолтой. Цагийн сарын аливаа идээ ундааг хоёр удаа хүртэх ёстой. Харин хурим, насны ой, хүүхдийн үсний найр гурван дугараатай байдаг.

-Тавгийн идээний хэвийн боовыг хэдэн үеэр өрдөг юм бэ?

-Одоо олонх хүн хэвийн боов гэж ярьдаг болжээ. Дээр үед самнай, хавсаа, маюур гэж ярьдаг байсан. Тавгийн идээгээ засахдаа хэвийн боовыг 3-7 үеэс хэтрүүлэхгүй байх ёстой. Харин төрийн түшээд болон аймгийн дарга нар долоон үеэр засч болох байх. Үүнийг би үгүйсгэхгүй. Эгэл жирийн ард 3-5 үеэр тавгийн идээгээ засдаг. Би төрөө л харж явдаг хүн. Төрийн гурван өндөрлөг2008 оноос эхлэн идээгээ зөв тавьж байгааг хараад талархаж суудаг. Монголын ард түмний амны хишгийг төр зүглүүлж өгч байна даа гэж судлаач хүний билгийн нүдээр харж, аав ээжийнхээ утгаар шинжиж, хүүхдүүддээ сургамж хайрлахдаа бүх л үед төрөө харж байгаарай гэдэг.

-Яагаад тавгийн идээг таван үеэс хэтрүүлдэггүй юм бол?

-Хүн хэрээрээ, тэмээ тэнгээрээ гэдэгчлэн "Би компанийн эзэн, мөнгө олдог” гээд олон үеэр идээ засах ёсгүй. Аав нь амьд байхад ааваасаа өндөр идээ тавьдаг бүстэй хүүхэд байдаггүй. Ааваасаа өндөр идээ засвал аавтайгаа суудал булаацалдсан болдог бөгөөд ааваасаа түрүүлж хорвоогоос явчих гээд байдаг юм. Хэрэв аав нь бурхан болсон тохиолдолд насныхаа эрэмбээр хамгийн том ах нь аавынхаа засч байсан үеэр идээгээ засдаг. Тэгээд бусдадаа аавынхаа захьсан сургаалаар сургамж хайрладаг.

-Аав ээжүүд шинийн 1-ний өглөө хүүхдүүдээ нар мандахаас өмнө босоорой гэж захидаг. Тэгвэл өглөө хэдэн цагт босох ёстой вэ?

-Уур дуугаргаж, утаа гаргаж байгаа айл бүхэн цагаан сарын шинийн 1-ний өглөө яг туулай цагт босдог. Өөрөөр хэлбэл, 5.40-7.40 цагийн хооронд босч чадаагүй бол тэр жилдээ сүлд хийморьтой байх талаар яриад ч хэрэггүй. Гэтэл шинийн 1-ний өглөө энэ цагт боссон айл тун ховор байна. Гэхдээ хэвтрийн ч юм уу ямар нэгэн хүндэтгэх шалтгаанаар босч чадахгүй хүмүүс сэрээд хэвтэж байдаг. Мөн сэвлэгийг нь үргээгүй хүүхэд унтаж байж болно. Харин ийм шалтгаангүй ямар ч хүүхдийг туулай цагт босговол бүтэн жилдээ босоо хийморьтой, нүүрийн буянтай явдаг.

-Айл хотлоороо золгохоос өмнө мөрөө гаргах ёстой болов уу. Ямар учраас энэ ёс жаягийг үйлддэг вэ?

-Хотод зүг, мөр гаргахад тун хэцүү байдал ажиглагдаж байна. Зүг, мөрөө гаргаагүйгээс болж "Мордохын хазгай” гэдэг болоод байх шиг санагддаг. Шинийн 1-ний өглөө өрхийн тэргүүн болон бүстэй хүүхэд зүгээ гаргадаг уламжлалтай юм.

-Хүмүүс шинийн 1-нд багтаж аав ээж, бүх хамаатан садан, өндөр настантайгаа золгохоор яардаг. Та золгох ёсны уламжлалын талаар юу хэлэх вэ?

-Монголчууд өвөлжөөнийхөө гуу жалга, дулаан хүйтэн, уулын өндөр, нам зэрэг газар нутгийнхаа байдлыг харж золгодог. Заавал өөрийнхөө бууц буурь, нутагладаг газрын хойд уулын хярд нар туссан үед эсвэл тоонод, тоононоос мултраад унийн толгой, түүний тэг дунд, ханын толгойд туссан үед золгож болдог. Ерөнхийдөө луу буюу 7.40-9.40 цагт золгодог. Золгож буй айлд заавал буцалгасан аяга сүү байх ёстой. Түүнийгээ нар зөв тойруулж хүртдэг. Айл хотлоороо ахмад настандаа золгохдоо тус бүртээ тавагтаа идээ, цай, зултайгаа ирдэг. Ингээд Шинийн 1-нд золгохдоо хэнийг ч ялгахгүйгээр бүх хүнийг хоёр хацар дээр нь заавал үнсдэг. Харин энэ өдрөөс хойш өөрийн хүүхэд болон ойрын садан төрлөө л үнсдэг. Золгосны дараа хангай дэлхийдээ идээ цайныхаа дээжийг өргөдөг юм.

Дэлхийг хүн төрүүлээгүй, хүнийг дэлхий төрүүлсэн учир дэлхий дээр байгаа хорхой бүхэн бидний хаан байдаг. Тиймээс энэ бүхэнд Цагаан сарын хишиг хүртэх ёстой. Цагаан сарын хоол цайны хамгийн чухал нь цагаалга. Энэ ёсыг гүйцэтгэдэггүй монгол айл гэж байхгүй болов уу. Хэрэв аав ээж нь хол байгаа тохиолдолд шинийн 1-нд золгож чадаагүй бол шинийн 3, 8, 15 эсвэл зуны эхэн сарын шинийн 15-нд учран золгох учиртай. Энэ өдрүүдэд л эцэг, эх үр хүүхдээ хүлээдэг. Ийм хатуу дэг журам, бичигдээгүй хууль мянга мянган жил үргэлжилсээр ирсэн байна. Эцэст нь хэлэхэдXVII жарны төгсгөлийн таван махбодийн бичин жилийг хэний хүү, охин, ураг удам зөв уламжлалаар гаргаж чадна тухайн айл 2027 оны XVIII жарны эхний жилд очиход юу санасан ёсөн хүсэл нь сэтгэлчлэн бүтэж, хэл ам, хэрүүл маргаангүй тэгш сайхан амьдрах болно.

By. Х.Ариунбаяр

More 399 0

Category: Ярилцлага

Нэг удаа газар үнэгүй өмчлөх эрхтэй иргэд 0.07 га газрыг 9 сая 240 мянган төгрөгөөр авах уу?

2018/02/14

Нэг удаа газар үнэгүй өмчлөх эрхтэй иргэд 0.07 га газрыг 9 сая 240 мянган төгрөгөөр авах уу?

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 12:23

"Монгол Улсын иргэнд нэг удаа үнэгүй газар өмчлүүлнэ” гэж заалт Газар өмчлөлийн тухай хуульд бий. Хуулийн хугацаа нь 5 жил гэж анх заасан. Тэрчлэн 2003 оноос хойш2008, 2013 онд хоёр удаа хугацааг сунгасан. Энэ 2018 оны 5 дугаар сарын 1-нд хугацаа нь дуусгавар болж байна. Тэгснээр иргэд хуулийн хүрээнд үнэгүй газар өмчлөх эрх нь хаагдана гэсэн үг. Хэрэвзээ Засгийн газраас уг асуудлаар хуулийн төсөл боловсруулж, УИХ хэлэлцэж батлахгүй бол иргэн та 0.07 га газраа үнэгүй өмчилж авах эрхгүй болох юм.

Гэхдээ газрын албаны мэдээллээс үзэхэд газар өмчлөл явагдсан өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд Монгол Улсын иргэдийн дөнгөж 14 хувь нь газар өмчилж авчээ.Тэгэхээр хуулиар олгосон эрхээ иргэд хэрэгжүүлж чадаагүй байна гэдэг нь эндээс харагдаж буй. Иргэдийн идэвх санаачлагын байдал, төрийн байгууллагын үйл ажиллагаа зэрэг олон асуудал энд яригдаж таарах юм.

Хэрэв газар үнэгүй өмчлөх эрх хуулиар хаагдвал 0.07 га газрыг 9 сая 240 мянган төгрөгөөр өмчилж авна гэдгийг Нийслэлийн газрын албаны дарга Э.Болорчулуун хэлж байгаа юм. Газраа үнэгүй ав гэх заалт хуульд бий ч, хэрэг дээрээ газрын албаны хүнд суртал, үйлчилгээний удаан хойрго байдал сэлтийг бас л ярих хэрэгтэй.

Ипотекийн зээлд хамрагдах гээд урьдчилгаа төлбөрөө олж чадахгүй байгаа иргэд олонтой манай улсын тухайд 9 сая төгрөгөөр цаашид газраа өмчилнө гэдэг үнэндээ үлгэр болох юм. Тэгэхээр хуульд заасан заалтыг хэрэгжүүлэх хүсэл төрд бий бол хуулийн хугацааг сунгах л ёстой болов уу.

Эх сурвалж: Hunnu.mn

More 309 0

Category: Гол мэдээ / Нийгэм

Тагнуулч Б.Хурц хаана амьдардаг вэ?

2018/02/14

Тагнуулч Б.Хурц хаана амьдардаг вэ?

Author: saikhnaa on 14-02-2018, 11:50

Тагнуулын ерөнхий газрын дарга асан Б.Хурцын нэхэмжлэлийн дагуу УИХ-ын гишүүн Ж.Батзанданд холбогдох гомдлыг Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхээр хэлэлцээд түүнийг албан ёсоор уучлал гуйлгахаар шийдвэрлэжээ. Б.Хурц ийнхүү нэр төрөө сэргээлгэхээр шүүхэд хандахдаа өөрийн амьдардаг Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хороо буюу гэрийн хаягаараа гомдол гаргасан байдаг.

Харин УИХ-ын гишүүн Л.Болд УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаанаар БНСУ-д суух Элчин сайдын томилгооны асуудлыг хэлэлцэх үеэр Б.Хурц өөрийг нь гүтгэсэн гэж үзэн Хан-Уул дүүргийн Иргэний Хэргийн Анхан Шатны Шүүхэд хандан иргэний нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндээ сэргээлгэхээр гомдол гаргасан боловч хачирхалтай үндэслэлүүдээр гурван удаа нэхэмжлэлийг нь буцаажээ.

УИХ-ын гишүүн Л.Болдын эдгээр нэхэмжлэл тус бүр Ж.Эрдэнэчимэг гэдэг шүүгчид хуваарилагдан очсон ба эхний удаад "хаягийг тодорхой бичиж өг” гэсэн бол хоёр дахь удаад "иргэний нэр хүндэд биш УИХ-ын гишүүний нэр хүндэд халдсан учир УИХ-ын гишүүний хувиар өргөдлөө гарга” гэсэн үндэслэлээр буцаагдсан байна. Дараагийн удаад "хаяг дээрээ бүртгэлтэй боловч оршин суудаггүй тул оршин суугаа газрын хаягаар өргөдлөө гарга” гэсэн шалтгаанаар буцаагдсан аж. Энэ мэт үндэслэлээр Л.Болдын нэхэмжлэл шүүхээс буцаагдсан тул тэрбээр эцэст нь Б.Хурцын амьдардаг гэх АСЕМ Вилла хотхоны хаягаар Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд өргөдөл гаргатал "хаяг дээрээ оршин суудаг нь тогтоогдоогүй” хэмээн нэхэмжлэлийг мөн л буцаажээ. Тэгэхээр тагнуулч Б.Хурц хаана амьдардаг болж таарах вэ?

Энэ кэйсээс дараах асуултууд зүй ёсоор урган гарч ирж байна. Нэг холбогдогчтой нэхэмжлэл дээр хоёр "нүүр” гаргаж буй шүүх асуудлыг хараат бусаар, шударгаар шийдэж чадах уу? Монгол Улс үнэхээр хуулийн засаглалтай улс мөн үү? Үүн дээр манай хуульч, өмгөөлөгчдийн холбоо энэ кэйсийг судалж мэтгэлцээн өрнүүлбэл дараа дараагийн шүүхийн практикт хувь нэмэр болохоор байна.

Саяхан Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргасан шүүгчийн хараат бус байдлын индексээр Монгол Улс дэлхийн олон орноос сүүл мушгиж 110 дугаар байрт орсон байдаг. Шударга байцгаая гэж уриалаад 10 жил өнгөрсөн боловч шүүх засаглал, хууль сахиулах үүрэгтэй байгууллагуудын нөхцөл байдал өчүүхэн ч дээрдсэнгүй, улам бүр доройтсоныг баримтууд харуулаад байх шиг.

Б.Тулга

https://www.infomongol.mn/content/read/156224.htm

Эх сурвалж: Infomongol.mn

More 252 0

Category: Хүмүүс

“Сод Монгол групп” ХХК иргэдийн эрхийг ноцтой зөрчиж байна гэв

2018/02/14

“Сод Монгол групп” ХХК иргэдийн эрхийг ноцтой зөрчиж байна гэв

Author: zulaa on 14-02-2018, 11:43

Хүний эрхийн комиссоос иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг ноцтой зөрчиж байгаа явдлыг яаралтай таслан зогсоохыг шаардсан байна. Энэхүү шаардлагыг энэ удаа Хөвсгөл аймгийн Засаг дарга Л.Ганболдод хүргүүлжээ.

More 417 0

Category: Онцлох / Ноцтой мэдээ

Арслангууд хулгайн анчны толгой, буу хоёрыг л үлдээжээ

2018/02/14

Арслангууд хулгайн анчны толгой, буу хоёрыг л үлдээжээ

Author: tonshuul on 14-02-2018, 11:10

Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улсын Крюгер үндэсний дархан цаазат газраас арслангуудад идүүлсэн хулгайн анчны биеийн үлдэгдэл олдсоныг цагдаагийн газар Даваа гарагт мэдээлжээ. Бутан дотроос анчны толгой, цэнэглэсэн буу хоёр үлдсэн байсныг өнгөрсөн амралтын өдөр олсон байна. Сүүлийн жилүүдэд энэ бүс нутагт хулгайн ан нэмэгдэж байгаа гэнэ.

Одоо цагдаа нар хохирогчийг хэн болохыг тодорхойлохоор ажиллаж байна гэж Лимпопо мужийн цагдаагийн төлөөлөгч Моаче Нгоепесайд мэдэгджээ.

Өнгөрсөн онд энэ бүс нутагт хэд хэдэн арсланг хордуулж алаад толгой, саврыг нь тайрч авсан хэрэг гарч байв.

Арслангийн эд эрхтнийг уламжлалт анагаах ухаанд ашигладаг ёс байдаг нь ийнхүү хулгайн анчдын анхаарлыг татдаг ажээ. Өмнөд Африкт хирс хулгайгаар агнах явдал мөн байнга гардаг. Хятад, Вьетнам зэрэг Азийн орнуудын уламжлалт эмчилгээнд хирсний эврийг ашигладаг нь эрэлтийг нэмэгдүүлдэг юм.

More 319 0

Category: Дэлхий дахинд