Scandal.mn

Монголбанк бодлогын хүүгээ 10 хувьд нь хэвээр үлдээхээр боллоо

2018/09/20

Монголбанк бодлогын хүүгээ 10 хувьд нь хэвээр үлдээхээр боллоо

Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хороо өнөөдөр хуралдаж, бодлогын хүүг 10 хувьд хэвээр хадгалах шийдвэр гаргалаа. Хэрэглээний үнийн индексээр хэмжигдсэн жилийн инфляци наймдугаар сарын байдлаар улсын хэмжээнд зургаан хувь, Улаанбаатар хотод 6.4 хувьд хүрээд байна. Инфляци дунд хугацаанд төв банкны зорилтот найман хувийн орчимд тогтворжих төлөвтэй байна. Нийлүүлэлтийн шинжтэй инфляцийн дарамт буурахаар байгаа ч эдийн засгийн идэвхжилийг даган эрэлтийн гаралтай инфляци алгуур сэргэж байна.

Олон улсын зах зээл дээрх эрдэс бүтээгдэхүүний үнэ харьцангуй өндөр түвшинд хадгалагдсанаар уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспорт нэмэгдэж, эдийн засгийн сэргэлтийг даган хөрөнгө оруулалт тэлж, улмаар эдийн засгийн өсөлтийг эрчимжүүлж байна. Эдийн засгийн эрчимтэй өсөлтийг харгалзан Монголбанк 2018 оны өсөлтийн таамаглалаа нэмэгдүүлсэн хэдий ч эдийн засгийн төлөв байдал гадаад эдийн засгийн орчноос өндөр хамааралтай хэвээр байна. Тухайлбал, том гүрнүүдийн хоорондох гадаад худалдааны хязгаарлалтын бодлогууд, зарим улс орнуудад хэрэгжүүлж буй олон улсын хориг арга хэмжээ, түүнийг дагасан эрдэс бүтээгдэхүүний үнийн өөрчлөлт, хөгжиж буй орнуудаас гадагшилж буй хөрөнгийн урсгал, ам.долларын ханш бусад валютуудын эсрэг чангарч буй хандлага, манай улсын импортын хэмжээ өндөр байгаа зэрэгтэй холбоотойгоор төгрөгийн ханш сүүлийн улиралд суларлаа. Гадаад орчны тодорхой бус байдал нэмэгдэж буй үед зах зээлд оролцогчдын санхүүгийн эрсдэл даах чадварыг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийн гадаад болон дотоод тэнцвэртэй байдлыг хангах нь дунд, урт хугацааны тогтвортой байдалд чухал болоод байна.

Монголбанкны бодлогын хүүг хэвээр хадгалах энэ удаагийн шийдвэр нь инфляцийг дунд хугацаанд зорилтот түвшний орчимд тогтворжуулах зорилготой нийцтэй бөгөөд эдийн засаг, бизнесийн идэвхижлийг дэмжинэ.

Гэхдээ, Мөнгөний бодлогын хороо нь гадаад секторын нөлөөгөөр эдийн засагт үүсч болзошгүй эрсдэл, түүний цаашдын төлөв, дотоодын санхүүгийн зах зээлд үзүүлэх нөлөөг харгалзан үзэж, бодлогын хүүг өөрчлөх, макро зохистой бодлогын хязгаарлалтыг зөрчсөн тохиолдолд авах арга хэмжээний асуудлыг дараагийн хуралдаанаар хэлэлцэнэ.

Зээл хурдацтай өсч, өрхийн өр, импортыг нэмэгдүүлж, санхүүгийн тогтвортой байдалд сөргөөр нөлөөлөх эрсдэлтэй тул макро зохистой бодлогын хүрээнд ипотекийн бус иргэдийн хэрэглээний зээлийн хугацааг 30 сараас хэтрүүлэхгүй байхаар тогтоож, 2019 оны 1 сарын 1-нээс мөрдүүлэхээр тогтлоо.

Гадаад валютын орлогогүй, валютын ханшийн эрсдэлийг удирдах бололцоо хязгаарлагдмал иргэн, ААН, байгууллагад гадаад валютын зээл олгох нь эдгээр харилцагчдын өрийн дарамтыг нэмэгдүүлээд зогсохгүй, санхүүгийн систем болон эдийн засгийн эмзэг байдлыг нэмэгдүүлнэ. Иймд санхүүгийн системийн тогтвортой байдлыг хамгаалах үүднээс иргэд, ААН-д олгосон ханшийн эрсдэлтэй валютын зээлийн эрсдэлийн жинг 150 хувь болгон нэмэгдүүлж, 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдүүлэхээр тогтлоо гэж Монголбанкнаас мэдээллээ.

Эх Сурвалж: Eagle.mn

More 6 0

Category: Эдийн засаг

Суурь тэтгэврийн даатгалд хэрхэн хамрагдах вэ?

2018/09/12

Суурь тэтгэврийн даатгалд хэрхэн хамрагдах вэ?

Author: munkhbat on 12-09-2018, 11:23

Япон улсын "Жайка” байгууллагаас Монгол улсын Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын ерөнхий газарт "Нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны чадавхийг бэхжүүлэх төсөл”-ийг хэрэгжүүлж байна.

Япончууд хилийн чанадад ажиллаж, амьдрах тохиолдолд хэрхэн ажил эрхлэгчдийн даатгалаас гарах ёстой талаар танилцуулсан.

Япон Улсад оршин сууж буй 20-иос дээш насны бүх иргэн суурь тэтгэврийн даатгалд хамрагдах ёстой. Гэвч хилийн чанадад ажиллаж амьдарч байгаа тохиолдолд сайн дураар даатгуулан, шимтгэлээ үргэлжлүүлэн төлөх боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, шимтгэл төлж буй хугацаанд гадаад улсад байсан ч тахир дутуугийн тэтгэвэр авах эрхтэй. Мэдээж би дүүргийн ажилтанд "тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ үргэлжлүүлэн төлье” гэж хариулсан. Хаана ч амьдарч байсан надад учирч болох аливаа эрсдлээс сэргийлэх нь чухал шүү дээ.

Тэтгэврийн даатгал хариуцсан цонхон дээр очлоо. Бүх л газрын захиргаан дээр заавал ийм үйлчилгээний цонх байх бөгөөд тэнд зөвхөн хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, ажилгүй иргэд, оюутнууд хамрагддаг суурь тэтгэврийн даатгуулагчдад үйлчилдэг. Энэ нь иргэдийн цаг алдуулахгүй, чирэгдүүлэхгүй байх сайн талтай. Ингээд би суурь тэтгэврийн даатгалд хамрагдах хүсэлтээ гаргалаа. Ажилтны зүгээс ажил эрхлэгчдийн даатгалаас хасагдсаныг тодорхойлох баримт байгаа эсэхийг асууж байна. Уг нь ажиллаж байсан газраас даатгалын хэлтэст ажлаас гарсан гэсэн мэдэгдэл хүргүүлснээр ажил эрхлэгчдийн даатгалаас автоматаар хасагдах ёстой. Сайн тодруулбал, ажил эрхлэгчдийн даатгалаас хасалт хийлгэхэд миний зүгээс ямар нэгэн зүйл хийх шаардлагагүй боловч, бүрэн хасалт хийж дуусах хүртэл хэдэн долоо хоног хүлээх хэрэгтэй болов. Би даруй Монгол явах хэрэгтэй байсан тул ажил эрхлэгчдийн даатгалаас суурь тэтгэврийн даатгал руу шууд шилжих боломжгүй болоод байлаа.

Харин дүүргийн тэтгэвэр хариуцсан ажилтан, ажлаас гарсныг батлах бичиг баримтын хуулбар байвал ажил эрхлэгчдийн даатгалаас гарсан гэж үзээд суурь тэтгэврийн даатгалд шууд хамруулж болно гэж тайлбарлалаа.

Харамсалтай нь тэр бичиг баримт байхгүй байсан учраас дараа нь шуудангаар явуулахаар болж асуудал шийдэгдсэн юм.

Гадаадад ажиллаж байгаа иргэн суурь тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ хэрхэн төлөх талаар дараагийн нийтлэлдээ бичих болно.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин

КИКҮЧИ ЭРИКА

Төслийн мэргэжилтэн

More 40 0

Category: Мэдээ мэдээлэл / Эдийн засаг

Дэлхийн Төв банкууд хэчнээн тонн алт эзэмшдэг вэ?

2018/08/10

Дэлхийн Төв банкууд хэчнээн тонн алт эзэмшдэг вэ?

Author: saikhnaa on 10-08-2018, 13:43

Алт нь аливаа улс орны гадаад валютын нөөцийн бүрдүүлэлтэд чухал байр суурь эзэлдэг. Энэ утгаараа дэлхийн Төв банкууд алт худалдан авалтаа нэмэгдүүлэхийг зорьдог билээ.

Дэлхийн Алтны зөвлөлөөс (World Gold Council) мэдээлснээр 2018 оны наймдугаар сарын байдлаар улсын Төв банкууд нийт 33,736.9 тонн гулдмайлсан алтыг эзэмшиж байна. Төв банкинд хадгалагддаг алт нь Төв банкны өөрийн эзэмшил биш, харин Төв банк нь улсын нэрийн өмнөөс хадгалж, удирдаж байгаа хэрэг юм.

Тэгвэл 2018 оны наймдугаар сарын байдлаар АНУ-ын Төв банк хамгийн их хэмжээний алтны нөөц хуримтлуулаад байна. Тодруулбал, АНУ-ын Нөөцийн банк 8,133.5 тонн алтны нөөцтэй гэх мэдээллийг Дэлхийн Алтны зөвлөлөөс гаргасан байна. Харин Америкийн дараа ХБНГУ 3,369.9, Итали 2,451, Франц 2,436, ОХУ 1,944 тонн алтны нөөц бүрдүүлснээрээ эхний таван байрт бичигдэж байна.

Харин манай урд хөрш БНХАУ Төв банкиндаа 1,842.6 тонн алттай бол Япон 765.2, Энэтхэг 561.9 тонн гэх зэргээр алтны нөөцөө бүрдүүлжээ.

Манай улсын хувьд 2017 онд худалдан авсан алтны хэмжээ түүхэн дээд амжилт буюу 20 тоннд хүрсэн. Харин энэ он гарсаар эхний найман сарын байдлаар 9.34 тонн алт худалдан аваад байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 399 кг буюу 4 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. Монголбанк алт худалдан авалтаа нэмэгдүүлэх зорилгоор "Эх орныхоо алтыг Эрдэнэсийн сандаа” аяныг эхлүүлээд байгаа билээ.

Д/д	Улс	Алтны нөөцийн хэмжээ (тонн)	Нөөцөд эзлэх хувь
1	АНУ	8,133.5	74.5%
2	ХБНГУ	3,369.9	69.6%
3	Итали	2,451.8	66.6%
4	Франц	2,436.0	62.4%
5	ОХУ	1,944.0	17.2%
6	БНХАУ	1,842.6	2.3%
7	Щвейцар	1,040.0	5.2%
8	Япон	765.2	2.5%
9	Нидерланд	612.5	67.3%
10	Энэтхэг	561.9	5.5%
	НИЙТ	23,157.3	68.6%

Эх сурвалж: World Gold Counsil

More 164 0

Category: Эдийн засаг / Дэлхий дахинд

Зээлийн хүүг хүчээр буулгана гэж хөөрцөглөх нь эрсдэл дагуулна

2018/08/10

Зээлийн хүүг хүчээр буулгана гэж хөөрцөглөх нь эрсдэл дагуулна

Author: saikhnaa on 10-08-2018, 11:30

Өнгөрсөн 27 жилийн хугацаанд манай улсын ДНБ гурав дахин өссөн байдаг. 1990-ээд оны үеийг бодвол Монголын эдийн засаг чамгүй хэмжээнд өссөнийг мэднэ. Гэвч "зээлийн хүү” гэх харанга ард иргэдийг туйлдуулсан хэвээр байна. Зээлийн хүү өндөр байсаар байгаагийн шалтгааныг тайлахад Монголын эдийн засгийн түүхийг эргэн санах учиртай.

Монгол Улс зах зээлийн эдийн засагт шилжсэнээс хойш 1992-1996 онуудад гипер инфляцын төвшинд хүрч байсантай холбоотойгоор зээлийн хүү 228 хувь хүрч байсан удаатай. Энэ үед Төв банкнаас банкуудын хадгаламжийн хүүний доод хязгаар болон зээлийн үлдэгдлийн дээд хэмжээг тогтоож байсан түүхтэй.

Мөн Азийн санхүүгийн хямралаас хойш манай улсын зээлжих зэрэглэл доогуур үнэлгээтэй байснаас шалтгаалж, сүүлийн 20 жилийн хугацаанд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт гэж ердөө 19 тэрбум ам.доллар л орж ирсэн байдаг. Энэ мөнгө Монголд шингээд үлдсэн үү гэвэл үгүй. Төлбөрийн тэнцлийн үзүүлэлт түүхэндээ 2017 оныг хүртэл нийт 1.1 тэрбум ам.долларын ашигтай гарч, жилийн дундаж инфляц хоёр оронтой тоогоор илэрхийлэгддэг байлаа.

Харин 2000-2007 онуудад манай санхүүгийн зах зээлд эргэлдэх хөрөнгийн хэмжээ эрс өссөн нь зээлийн хүүг аажмаар бууруулахад нөлөөлсөн. Харин зээл олгох үйл ажиллагаа 2009 оны сүүлээр тасалдсан учраас банкуудын зээлжих чадварыг нэмэгдүүлэх үүднээс бодлогын хүүг бууруулж 10 хувь болгож байжээ. Ингэснээр 2010 оноос эхлэн зээлийн өсөлт нэмэгдсэн бөгөөд зээлийн жигнэсэн дундаж хүү аажмаар буурсан юм.

ЗЭЭЛИЙН ХҮҮ ӨНДӨР БАЙГААГИЙН ШАЛТГААН

Эдийн засагч Б.Найдалаа "Хэрэв зээлийн хүүг хуулиар буулгаж болдог бол бусад барааныхаа үнийг ч хуульчлаад буулгаад байцгаая. 20 жилийн өмнө ганц хууль батлаад буулгачихгүй яасан юм. Жишээ нь өндөгний үнэ 100 төгрөг байя, хуушуурын үнэ 50 төгрөг байна гээд хуульчилчихвал юу болох вэ, боломжгүй биз дээ" гэж манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа хэлж байв.

Санхүүгийн зах зээл тэр дундаа банкны сектор эдийн засаг дахь зуучлалын үүргийг гүйцэтгэдэг. Санхүүгийн зуучлалын өртөг буюу зээлийн хүүг бага байлгаж иргэд, аж ахуйн нэгжид хүртээмжтэй, жигд хүргэх нь хэн хүний хүсэх зүйл. Энгийнээр тайлбарлахад, хуримтлалтай хүнийг бизнес эрхлэгчидтэй холбож өгөх зуучлалын өртөг нь зээлийн хүүгээр илэрхийлсэн үнэ. Зуучлалын өртөг их байх нь нэг талдаа аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх, тогтвортой явуулах боломжийг хазаарладаг.

Энэ талаас нь авч үзвэл зээлийн хүүд дээд хязгаар тогтоож, төр захиргаадлын аргаар чөлөөт өрсөлдөөний зах зээлд оролцож олон нийт, бизнес эрхлэгчдээ дэмжих нь зүйн хэрэг мэт ойлгогдож болно. Гэхдээ, макро эдийн засаг, санхүүгийн зах зээлийн тогтвортой суурь орчин бүрдээгүй өнөө үед зээлийн хүүг захиргаадалтын аргаар бууруулах нь хөрөнгийн зугатаалтыг бий болгож, санхүү, эдийн засгийн хүндрэл рүү ч хөтлөх эрсдэлтэй. Учир шалтгаантай нь тэмцэхгүйгээр богино хугацааны үр дагавартай нь тэмцэх гэж оролдох нь ямар ч үр дүнгүй гэдэг дээр ихэнх эдийн засагчид санаа нэгтэй байдаг юм билээ.

Төв банкны хэрэгжүүлж байгаа бодлого, арга хэмжээг харахад, Мөнгөний бодлогын зөвлөл өнгөрсөн гуравдугаар сарын 23-ны өдөр хуралдаж, Бодлогын хүүг нэг нэгж хувиар бууруулж, 10 хувь болгох, Банкны төгрөгийн заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээг 10.5 хувиар, гадаад валютын заавал байлгах нөөцийн хувь хэмжээг 12 хувиар тогтоох шийдвэр гаргасан.

Үүнийгээ тэд тайлбарлахдаа, Бодлогын энэхүү шийдвэр нь банкны салбарын богино хугацаатай эх үүсвэрийн хүүг бууруулж, улмаар зээлийн хүүгээр дамжин бизнесийн идэвхжилийг дэмжих болно гэж байв. Мөн тус хорооны өнгөрсөн зургаадугаар сарын 15-ны өдрийн хурлаас бодлогын хүүг 10 хувьд хэвээр хадгалах, иргэдийн хэрэглээний зээлийн ер, орлогын харьцааны дээд хязгаарыг 70 хувиар тогтоох шийдвэр гаргасан. Мөнгөний бодлогын эдгээр шийдвэрүүд нь инфляцыг дунд хугацаанд зорилтот төвшинд тогтворжуулах, эдийн засгийн өсөлтөд үргэлжлэн дэмжлэг үзүүлж, макро эдийн засаг, санхүүгийн дунд, урт хугацааны тогтвортой байдлыг хангах зорилтыг агуулсан байна.

Ийнхүү дээрх шийдвэрүүдийг авч байгаа болов ч арилжааны банкуудын зээлийн хүү өндөр байхад нөлөөлөх гол шалтгаан нь нэгдүгээрт, өндөр, тогтворгүй инфляц ба түүний сөрөг хүлээлт. Хоёрдугаарт, чанаргүй зээлийн эрсдэл болон хууль эрх зүйн орчин. Гуравдугаарт, дотоод эх үүсвэрийн хомсдол ба өрсөлдөөн байдаг гэдгийг эдийн засагчид хэлж байгаа. Чанаргүй зээлийн хэмжээ нэмэгдэх, эдийн засгийн өсөлт саарах, хямрал ажилгүйдэл, зээлжих зэрэглэл зэрэг нь зээлийн хүүг өсгөхөд хүргэдэг аж.

ЗЭЭЛИЙН ХҮҮНИЙ ХҮЛЭЭСНЭЭС ХЭРХЭН АНГИЖРАХ ВЭ

Зээл авснаар хүний амьдрал дээшилдэг байхад манайд эсрэгээрээ байх нь элбэг. Тиймээс банкны зээлийн хүүний хүлээснээс гарахыг хүн болгон л хүсэж байгаа. Зарим улстөрчид зээлийн хүүний дээд хязгаарыг захиргаадалтын аргаар буулгахыг хичээж, УИХ-ын төвшинд яригдах болсон. Үүнийг ихэнх эдийн засагчид буруу гэж үзэж байна. Ер нь зээлийн хүүг бууруулахын тулд эхний ээлжид инфляцыг урт хугацаанд доогуур төвшинд, тогтвортой байлгах ёстой гэдгийг мэргэжлийн байгууллага хэлдэг. Ингэснээр эх үүсвэрийн зардал буурч, зээлийн суурь хүү буурах нөхцөлийг бүрдүүлдэг аж.

Инфляц буурч, хүлээлт тогтворжсон үед бодлогын хүүг эх үүсвэрийн өртөгтэй уялдуулан бууруулах боломжтой байдаг. Учир нь арилжааны банкууд гадаад эх үүсвэрээс хөрөнгө татах боломжоор хомс байгаа өнөө үед дотоод эх үүсвэр татах үүднээс хадгаламжийн хүүгээрээ өрсөлдөх нь хадгаламжийн хүүг өсгөх талтай. Энэ нь банкуудын эх үүсвэрийн өртгийг нэмэгдүүлж, улмаар зээлийн хүүг өсгөдөг байх магадлалтай. Бодлогын хүүг бууруулснаар зээлжих боломжит эх үүсвэрийг нэмэгдүүлнэ гэдгийг Монголбанкны эдийн засагч Г.Баярмаа хэлж байна.

Түүний харж байгаагаар, Чанаргүй зээлийн төлөлтийг түргэн хугацаанд шийдвэрлэх хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах арга хэмжээ авснаар зээлийн эрсдэлийн зардлыг бууруулах гэнэ. Үүнийг зохицуулахын тулд хэрэглэгчийн эрх, ашгийг хамгаалсан хууль гаргаж түүгээрээ зохицуулалт хийх хэрэгтэй. Хэрэв мөнгө хүүлэлт байна гэж хардаж байгаа бол үүнийг засах нэг арга нь тайлагнах, мэдээлэх системийг бий болгох ёстой аж.

Хамгийн чухал нь төр засгийн бодлого, эрхзүй, шүүхийн тогтолцоо, төсвийн сахилга бат, макро бодлогын уялдааг сайжруулснаар зээлийн хүүг бууруулахад том нөлөө үзүүлэх нь дамжиггүй. Мөн Төв банк болон Засгийн газар зах зээлийн бодлогод улстөрчид хэт оролцох, зээлийн хүүг тогтоож, удирдах гэж оролдохгүй байх нь хамгийн зөв алхам юм.

У.САРАНГЭРЭЛ

ЭХ СУРВАЛЖ: ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН СОНИН

More 62 0

Category: Онцлох / Эдийн засаг

Тавантолгойн төмөр замын 49 хувийг хэнд үлдээв

2018/08/09

Тавантолгойн төмөр замын 49 хувийг хэнд үлдээв

Author: saikhnaa on 9-08-2018, 10:57

Монгол Улсын Засгийн газраас Тавантолгойн төмөр замын бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлэх ээлжит шийдвэрээ өчигдөр гаргав. Өнгөрсөн сард төрийн өмчийн 51-ээс доошгүй хувийн оролцоотой "Тавантолгой төмөр зам” компани байгуулах , шийдвэр гарсан.

"Монголын төмөр зам” компаниас Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын төсөлд зарцуулсан хөрөнгө, эрхийг тус компанид шилжүүлж, "Монголын төмөр зам” компанид хувьцаа эзэмшүүлэхээр болж, төмөр замын суурь бүтэц барих тусгай зөвшөөрлийг таван жилийн хугацаагаар сунгасан юм. Тэгвэл өчигдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар төмөр замын ажлыг үргэлжлүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгийн тодорхой хэсгийг санхүүжүүлэхийг төрийн өмчит "Эрдэнэс-Тавантолгой” компанийн ТУЗ-д зөвшөөрсөн байна.

"Эрдэнэс-Тавантолгой" компани төмөр замын төсөлд 200 хүртэл сая ам.долларын хөрөнгө оруулах боломжтой бөгөөд нийт 790 сая ам.доллар шаардлагатай гэх тооцоо гарчээ. Ингэхдээ "Эрдэнэс-Тавантолгой” компани нүүрс урт хугацаанд худалдаалах гэрээ хийх хүрээнд хөрөнгө оруулалтаа шийдэхээр төсөөлсөн байна. Тус компани 2011 онд БНХАУ-ын төрийн өмчит "Чалко” компанитай нүүрс урт хугацаанд худалдаалах гэрээ хийн 350 сая ам.долларыг хүүтэй зээлж байсан удаатай.

Гэвч сонгуулийн амлалтын дагуу 350 сая ам.доллараа иргэдэд тарааснаар үр ашиггүй дууссан гашуун түүх бий. Энэ гэрээний дагуу өнөөдөр ч "Чалко”-д нүүрс нийлүүлж байгаа юм. Харин энэ удаагийн нүүрс нийлүүлэх гэрээгээр төмөр замын төслөө эрчимжүүлэх хөрөнгө оруулалт татах болсон нь үр дүнтэй хөрөнгө оруулалт болохоор төсөөлөл бий болголоо.

Өөрөөр хэлбэл, нүүрсээ барьцаалж зээлсэн мөнгөө тараагаад өнгөрөх бус Тавантолгойн ордын үр ашгийг нэмэгдүүлэх хөрөнгө оруулалт хийж байна гэсэн үг. Түүнчлэн төрийн мэдлийн 51-ээс гадна үлдэх хувьд орох хөрөнгө оруулагчдыг энэ онд багтаан Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг холбогдох сайд нарт даалгав.

49 ХУВИЙН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧААР ХЭН ШАЛГАРАХ БОЛОМЖТОЙ ВЭ

Засгийн газрын хэвлэлийн мэдээнд дурдсанаар 49 хувьд хөрөнгө оруулах компанид урьдчилгаа төлбөр, боомт ашиглалт, дамжуулан тээвэр-хийх боломжтой гадаадын хуулийн этгээд байх шаардлага тавьж байгаа аж. Энэ шаардлагын дагуу "Энержи ресурс” тэргүүтэй дотоодын компаниуд төсөлд оролцох боломжгүй болж байна. Мөн Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн 267 км төмөр замын нийт өртөг болох нэг тэрбум ам.долларын 49 хувьтай тэнцэх хэмжээний урьдчилгаа төлбөр төлөх чадвартай, боомт ашиглалт, дамжуулан тээвэр хийх боломжтой зэрэг өндөр босго тогтоожээ. Тавантолгой орд бол дэлхийн хэмжээнд үнэлэгдэж буй баялаг.

Энэ хэмжээний босго тогтоохоос гадна олон улсын стандарт нэвтрүүлж чадах нэр хүндтэй, нүүрс тээвэрлэх борлуулах туршлагатай компанийг хөрөнгө оруулагчаар сонгох нь зүйн хэрэг. Тиймээ^, Тавантолгойн хөрөнгө оруулагчдыг сонгон шалгаруулж эхэлсэн 20 жилийн тэртээгээс дэлхийн уул уурхайн акулууд энэ ордын баялгийг тээвэрлэх гол гарц болох төмөр замын төсөлд оролцох сонирхлоо илэрхийлсэн байдаг. Тэдгээрээс хамгийн олон удаа хөрөнгө оруулахаар яригдаж байсан нь БНХАУ-ын төрийн мэдлийн "Чайна Шенхуа энержи” групп.

Өмнөх Засгийн газрын үед Тавантолгойн ажлын хэсгийг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Ц.Дашдорж ахалж энэ асуудал яригдаж байсан бөгөөд тухайн үед Хятадаас олгох хөнгөлөлттэй зээлийн 400 сая ам.долларыг Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын төсөлд зарцуулах шийдвэр гаргасан байдаг.

Тухайн үеийн ажлын хэсгийнхэн "Шенхуа”, Японы "Сумитома” тэргүүтэй хөрөнгө оруулагчидтай Тавантолгой-Гашуунсухайтын төмөр замын төслийн 49 хувийг БНХАУ-ын төрийн өмчит "Шенхуа”, 51 хувийг "Монголын төмөр зам" төрийн өмчит хувьцаат компани эзэмшихээр ярилцаж байсан юм. Одоо ч энэ чиглэлийн дагуу "Шенхуа"-тай хэлэлцээ хийж буй талаар мэдээлэл байгаа юм.

"ШЕНХУА ЭНЕРЖИ” ХЭР ЧАДАЛТАЙ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧ ВЭ

Уул уурхай, усан болон төмөр замын тээвэр, эрчим хүч зэрэг олон салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг "Шенхуа” группийн нийт зах зээлийн үнэлгээ 2016 оны эцсийн байдлаар 44.9 тэрбум ам.долларт хүрсэн талаар албан ёсны цахим хуудастаа мэдээлжээ. Тус компани Хятадын нүүрсний хамгийн том үйлдвэрлэгч, тээвэрлэгч төдийгүй дэлхийн эрчим хүчний зах зээл дээрх хоёр дахь том тоглогч. Монгол Улс 30 сая тонн нүүрс экспортлох зорилт тавиад байгаа бол тус компани дангаараа 2016 онд 289.8 сая тонн нүүрс олборлож, төмөр замын компаниараа 244.6 тэрбумыг тээвэрлэсэн гэх тоо мэдээлэл нийтэлжээ.

Зөвхөн төмөр замын салбарыг нь авч үзэхэд, БНХАУ-ын нүүрс тээврийн гол суваг болох 2,155 км урттай төмөр замыг удирддаг. Нүүрс олборлон тээвэрлэж, худалдахаас гадна гүн боловсруулан эрчим хүч үйлдвэрлэж далайн боомт, төмөр зам .эзэмших замаар дэлхийн эрчим хүчний гол тоглогч болох зорилт тавин ажиллаж байгаа аж. "Чайна Шенхуа энержи” групп нүүрсний 16, эрчим хүчний 33, төмөр замын найм, усан замын гурван боомт, тээвэрлэлтийн чиглэлийн нэг гээд нийт 60 гаруй салбар компаниар дамжуулан Хятадын 29 муж болон Австрали, Индонези, Орос, Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулдаг аварга компани юм.

Үүнээс харахад, 13 тэрбум орчим ам.доллараар хэмжигдэх эдийн засагтай Монгол улсыг өлхөн залгичих цар хүрээтэй компани боловч дэлхийн гол тоглогчийн хувиар хамтран ажиллаж чадвал өгөх өгөөж нь Эрдэнэт, Оюутолгойтой дүйх хэмжээний байж таарна. Ялангуяа Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замаар дамжуулан"Чайна Шенхуа энержи”-гийн аварга сүлжээг ашиглаж чадвал, Хятадын урд нутгуудаас гадна гуравдагч зах зээл ч ойрхон байж мэднэ.

Ингэснээр манайхны 30 сая тонн нүүрс экспортод гаргах ойрын зорилт биелэхэд асуудалгүй биз. Төрийн өмчит "Эрдэнэс-Тавантолгой” компанийн IPO амжилттай болж, хувьцаа эзэмшигч 2.4 сая иргэн жинхэнэ баялгийн эзэд болох ч боломжтой. Гэхдээ Хятад төдийгүй дэлхийн нүүрсний зах зээл дээр "Чайна Шенхуа энержи"-гээс гадна олон том тоглогч бий.

ГУРВАН жилийн өмнө ТӨМӨР ЗАМТАЙ БОЛЧИХ БАЙЛАА

Засгийн газраас 2008 онд Ухаа худгаас Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын суурь бүтцийг барих тусгай зөвшөөрлийг "Энержи ресурс” компанид олгосон байдаг. Гэвч Засгийн газар 2010 онд 283 дугаар тогтоол гаргаж, "Ухаа худаг-Гашуунсухайт” чиглэлийн 267 км төмөр замын суурь бүтцийг барих тусгай зөвшөөрлийг "Монголын төмөр зам”-д шилжүүлсэн. Уг тогтоолоор төмөр зам барих тусгай зөвшөөрлийг "Монголын төмөр зам” компанид өгчээ.

Үүнээс хоёр жилийн дараа буюу 2012 онд Засгийн газар 161 дүгээр тогтоол гаргаж, Ухаа худаг-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын суурь бүтцийг барих, ашиглах, шилжүүлэх концессын гэрээг "Энержи ресурс” болон "Энержи ресурс райл” компаниудтай байгуулах зөвшөөрөл олгосон байна. Тухайн үед "Энержи ресурс” компани 2015 онд ашиглалтад оруулан 19 жилийн дараа буюу 2034 онд төрд шилжүүлэн хүлээлгэн өгөхөөр гэрээлж байсан аж. Мөн ондоо Засгийн газар 121 дүгээр тогтоол гаргаж, "Энержи ресурс” болон "Энержи ресурс райл” компаниудтай байгуулсан концессын гэрээг цуцлах шийдвэр гаргасан байх юм.

Улмаар Тавантолгойн төмөр замын ажлыг "Монголын төмөр зам” компани цааш үргэлжлүүлсэн нь өнөөх "Төмөр замын” гэгдэх хэрэг үүсэхэд хүргэсэн. "Монголын төмөр зам” компани 2013-2015 онд Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын төсөлд 278 сая ам.доллар зарцуулсан. Түүнээс хойш энэ төмөр замын төсөл зогссон бөгөөд салбарын сайдын мэдээлснээр өмнө нь хийгдсэн замын даланд багагүй эвдрэл үүсээд байгаа гэсэн.

Тавантолгойн төмөр замын барьж байгуулах асуудлаар өнгөрсөн хугацаанд ийм шийдвэрүүд гарч байсан бөгөөд нийгэмд хамгийн дуулиан дэгдээсэн нь царигийн ергөн нарийны асуудал. УИХ 2014 онд Тавантолгойн төмөр замыг 1,455 мм-ийн нарийн царигаар барихаар шийдвэрлэж, зургаан жилийн хэрүүлд цэг тавьсан юм.

Энэ тогтоол одоо ч хүчинтэй бөгөөд Тавантолгойн төмөр зам урд хилийн цаана БНХАУ-ын нарийн царигтай нийлнэ.

М.ДОРЖ

ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН СОНИН

More 112 0

Category: Онцлох / Эдийн засаг / Уул уурхай

Шатахуун 2016 оноос хойш 300 төгрөгөөр нэмэгджээ

2018/08/08

Шатахуун 2016 оноос хойш 300 төгрөгөөр нэмэгджээ

Author: saikhnaa on 8-08-2018, 13:21

Шатахууны үнийн асуудал бол хэдхэн нефть импортлогч компанийн асуудал биш. Хилээр орж ирж буй нефть бүтээгдэхүүний импортын татварын 92 хувь хүртэлхийг хөнгөлсөн. Тэр хэмжээгээр төсвийн орлого буурч байгаа” гэж мэдэгдэж байлаа. Өнгөрсөн нэгдүгээр сард шатахуун, түлшний үнэ 100-150 төгрөгөөр өссөний дараа Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар гуравдугаар сард шатахууны үнэ буурах талаар хэлсэн удаатай. Гэвч шатахууны үнэ буураагүй. Эсрэгээрээ өссөн үнийг албаныхны зүгээс дэлхийн зах зээл дээр газрын тосны ханштай уялдуулан тайлбарласаар ирсэн.

Харин өнгөрсөн хугацаанд олон улсын түүхий эдийн биржүүдийн ханш харьцангуй тогтворжиж буурсан байна. "Oilprice.com’’-ийн дата мэдээллээр ОХУ-ын "Urals” төрлийн газрын тос сүүлийн гурван сарын хугацаанд баррель (158.9873 литр) нь 77.ам.доллараас 70 болж буурчээ. Тэгвэл 2014 онд дэлхийн зах зээл дээр нэг баррель газрын тосны үнэ 120 ам.долларт хүрч өсөхөд Монголд АИ-92 төрлийн шатахуун нэг литр нь 1,650 төгрөг байсныг эргэн сануулах нь зөв болов уу.

Улмаар 2015, 2016 болон 2017 оны эхний хагас хүртэл 55 ам.доллараас дээшлээгүй бөгөөд түүнээс хойш 80 ам.доллараас даваагүй өнөөдрийг хүрсэн. Тиймээс Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар болон Ашигт малтмал, газрын тосны газрууд импортлогч компаниудад шалгалт хийсэн ч үр дүнгүй дүгнэлт хийгээд өнгөрсөн байдаг. Өнөөдөр олон улсын биржид нэг баррель газрын тосны үнэ 70 ам.доллар байхад Монголд нэг литр шатахуун 1,830 төгрөгөөр зарагдаж байна.

Гэхдээ Засгийн газрын зүгээс энэ хугацаанд зүгээр суусан гэвэл бас үгүй. Засгийн газар 2016 оноос хойш шатахуун, түлшний онцгой албан татварыг гурван удаа үе шаттай бууруулж, Монголд хамгийн өргөн хэрэглэгддэг АИ-92 төрлийн шатахууны татварыг тэглэх хүртэл хөнгөлөлтийг шатахууны импортлогч компаниудад үзүүлсэн. Гэвч 2016 оноос хойш шатахуун, түлшний үнэ дунджаар 300 төгрөгөөр нэмэгдсэн.

Шатахууны бизнес 4-5 хувийн ашигтай талаар салбарынхан хэлдэг. Тэгвэл өнгөрсөн хугацаанд импортын шатахууны нийт өртгийн 30 хувийг татвар эзэлж байжээ. Уг судалгаанаас харахад, Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн татварын хөнгөлөлт үнийн өсөлтөөс сэргийлэх зорилготой арга хэмжээ байсан нь харагдана. Гэвч 30 хувийн татварыг тэглэсний дараа ч шатахууны үнэ өсөөд байгаа нь иргэдийн бухимдах гол шалтгаан болоод байна.

Үүнийг манай улсын шатахууны нэг цорготой холбон тайлбарлах хүн бий. Монгол Улсын шатахууны зах зээл бараг 100 хувь ОХУ-ын "Роснефть” компаниас ам.доллараар тооцон худалдан авч хэрэглэдэг. 2014 онд "Роснефть” компанитай байгуулсан гэрээний дагуу тухайн сарын худалдах үнийг тогтоохдоо өмнөх сарын Сингапурын биржийн түүхий нефтийн дундаж үнэд суурилан тогтоохоор тохиролцсон гэдэг. Нэгэнт хараат учраас үе үеийн Засгийн газрууд иргэдийн амьжиргаанд шууд нөлөөлдөг шатахууны үнийг татвар болон татаасны аргыг хослуулан зохицуулж ирсэн.

Дэлхийн зах зээлд нефтийн үнэ огцом буурах үед Онцгой албан татварыг нэмж төсвийн орлогоо бүрдүүлдэг. Харин буурахад татвараа хасах аргаар үнийг тогтвортой барьдаг Бүр дийлэхгүй бол мөнгө хэвлэсэн гашуун туршлага бий. Тиймээс өнгөрсөн хугацаанд хэрэглэж ирсэн шатахуун импортлогчдыг татвар төлөгчдийн халааснаас санхүүжүүлэх буюу үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, валютын зээл хэлбэрээр татаас өгөх зэрэг зах зээлийн бус арга замуудаас энэ удаагийн Засгийн эрс татгалзаад байгаа.

Тэгвэл Эдийн засгийн судалгааны хүрээлэнгээс хийсэн "Түлш, шатахууны эдийн засаг дахь нөлөө” судалгаа дүгнэлтэд "Засгийн газар дотоодын үнийг тогтворжуулж, шатахуун импортлогчдод өгөх татаасыг гадаадын зээлээр санхүүжүүлэх нь өрхийн хэрэглээ, ажил эрхлэлт, дотоодын үйлдвэрлэлийг хамгаалж үлдэнэ. Мөн энэ төрлийн интервенц хийхгүй байх төсвийн алдагдлыг багасгаж болох ч дотоодын эрэлт, цаашлаад үйлдвэрлэлд сөрөг нөлөө үзүүлнэ” гэдгийг дурдсан байдаг.

Нөгөө талаар албаныхны зүгээс "Шатахууны зах зээлийг төр заавал бодлогоор зохицуулах ёстой” гэх байр суурийг илэрхийлдэг бол "Төр хэрхэвч оролцож болохгүй” гэж хэлэх нэгэн нь ч бий. Тухайлбал, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар "Салбарын яам хүчгүй ч юм шиг, хариуцлага тооцож чадахгүй байна вэ гэхээр манайх шиг стратегийн гол салбараа хувьд шилжүүлсэн улс дэлхий дээр байхгүй.

БНХАУ, ОХУ-ын хувьд нефтийн салбар 100 хувь төрийн мэдэлд байлгадаг. Манайх шиг шатахуун, нефть, мах, гурилаа бүгдийг нь хувьд шилжүүлээд хувийн компаниудын "тоглолтод” ороод, зохицуулалт хийх боломжоо алчхаад байна. Магадгүй газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулаад шатахууны бодлогоо зохицуулах ёстой. Хувьчилж болохгүй салбараа хувьчилсан. 2004 онд НИК компанийг хувьчлах нь буруу байсан” хэмээн байр сууриа илэрхийлж байсан бол эдийн засагч Д.Жаргалсайхан "чөлөөт зах зээл дээр хэрэглэгчид аль хямдаас нь өөрөө сонгоно.

Манай шатахуун нийлүүлэгчид гадаад үнэд нөлөөлж чадахгүй учир жижиглэнгийн үнээ болон үйл ажиллагааны зардлаа бууруулахын төлөө өрсөлдөх болно. Энэ чөлөөт өрсөлдөөн л үнийг бууруулдаг. Хэрэв шатахуун түгээгч компаниуд үгсэн хуйвалдаж, үнээ ижил түвшинд барих юм бол тэр компанийг өндөр дүнгээр торгох, бүр зөвшөөрлийг нь хурааж авах хүртэл шийтгэж болно. Гэхдээ хууль журмын дагуу” гэсэн байдаг.

Ийнхүү үнэ нэмэгдэх бүрт шатахууны ханшийг тогтоох талаар олон төрлийн гарц гаргалгааг судлаачдын зүгээс илэрхийлсээр ирж. Харин бодит үнэн гэвэл, өнгөрсөн хугацаанд Монголд шатахууны үнэ өсөн үнэн, эргээд буураагүй гэдэг үнэн. Улмаар шатахууны үнийн өсөлт инфляцыг шууд хөөрөгдөх шалтгаан болж иргэдийн амьжиргаанд муугаар нөлөөлж ирсэн. Улаанбаатар хотын инфляц эхний хагас жилийн байдлаар найман хувьд хүрсэн талаар Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээлсэн. Энэ нь Монголбанкны зорилтот түвшинтэй тэнцсэн үзүүлэлт бөгөөд үүнээс хэтэрсэн тохиолдолд иргэдийн худалдан чадвараар дамжин амьжиргаанд шууд муугаар нөлөөлнө гэсэн үг.

Түүнчлэн Дэлхийн банк Монгол Улсын эдийн засгийн улирлын тоймдоо "Хүнс, шатахууны үнэ үргэлжлэн өсөж болзошгүй байгаа нь инфляцыг цаашид алгуур өсгөх шалтгаан болохоор байна. Энэ Төв банкны дунд хугацаанд инфляцыг найман хувьд барихад хүндрэл үүсгэж болзошгүй. Мөн хувийн хэрэглээ дунд хугацаанд үргэлжлэн өсөхөөр байна. Иймд Төв банкнаас инфляцыг хянахын тулд мөнгөний бодлогоо алгуур чангатгаж болзошгүй.

Ядуурал алгуур буурахаар хүлээлттэй байгаа ба ядаж хот суурин газарт ядуурал буурах боломжтой байна. Хөдөө орон нутагт ядуу хүмүүс ихээр амьдарч байгаа ба хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжлийг хурдасгах, хөдөөд ядуурлыг илүүтэй бууруулах нь амин чухал” гэдгийг дурдсан байдаг.

М.ДОРЖ

ЭХ СУОВАЛЖ: ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН СОНИН

More 26 0

Category: Гол мэдээ / Эдийн засаг

Он гарснаас хойш ипотекийн зээлийн санхүүжилтэд 1190 орчим иргэн хамрагджээ

2018/08/03

Он гарснаас хойш ипотекийн зээлийн санхүүжилтэд 1190 орчим иргэн хамрагджээ

Author: saikhnaa on 3-08-2018, 16:24

Монголбанк Ипотекийн зээлийн санхүүжилтийн хөтөлбөрийн хүрээнд долдугаар сард 15.9 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг 231 зээлийн хүсэлтэд олгохоор арилжааны банкуудад хуваарилав. Он гарснаас хойш тус санхүүжилтэд нийт 155 гаруй тэрбум төгрөгийг олгосон ба Засгийн газраас 59.6 тэрбум төгрөгийг 860 зээлийн хүсэлтэд, Монголбанкнаас 96.2 тэрбум төгрөгийг 1187 зээлийн хүсэлтэд олгоод байгаа юм.

More 35 0

Category: Нийгэм / Эдийн засаг

ӨЛГИЙ СУМАНД УЧИРСАН ХОХИРЛЫН ХЭМЖЭЭ УРЬДЧИЛСАН БАЙДЛААР 15.6 ТЭРБУМ ТӨГРӨГ БОЛООД БАЙНА

2018/08/02

ӨЛГИЙ СУМАНД УЧИРСАН ХОХИРЛЫН ХЭМЖЭЭ УРЬДЧИЛСАН БАЙДЛААР 15.6 ТЭРБУМ ТӨГРӨГ БОЛООД БАЙНА

Author: saikhnaa on 2-08-2018, 13:21

2018 оны 06 дугаар сарын сүүлч, 07 дугаар сард ихэнх нутгаар орсон усархаг аадар бороо, мөндрийн улмаас зарим аймаг, Улаанбаатар хотод үер бууж, цахилгаан шугам сүлжээ, автозамд эвдрэл гэмтэл, саатал гарч, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд ихээхэн хэмжээний хохирол учраад байгаа юм.

Үерийн нөхцөл байдалтай холбогдуулан Баян-Өлгий аймгийн Өлгий суманд орон гэргүй болсон өрхөд улсын нөөцөөс олгохоор шийдвэрлэсэн иж бүрэн гэр, ус тээвэрлэгч, бохир зөөвөрлөгч, дугуйт ачигч зэрэг автомашин, механизм, авто замын байгууламжийг сэргээн засварлахад шаардагдах зардлыг Засгийн газрын нөөц хөрөнгөөс гаргахаар тогтов.

Тодруулбал, Баян-Өлгий аймагт 80 гэр, ус тээвэрлэгч, бохирын болон түргэн тусламжийн автомашин, дугуйт ачигч зэрэг техникийг Улсын нөөцөөс гаргасан бол Дэлхийн зөн-Монгол, МУЗН, Адра, Каритас олон улсын хүмүүнлэгийн байгууллага 115 мянган ам.долларын үнэ бүхий тусламж үзүүлжээ.

Өлгий суманд учирсан хохирлын хэмжээ урьдчилсан байдлаар 15.6 тэрбум төгрөг болоод байгааг Засгийн гарзын хуралдааны үеэр танилцууллаа. Засгийн газрын хуралдаанаар энэ талаар хэлэлцээд шаардагдах 540 гаруй сая төгрөгийн 468 саяыг Засгийн газрын нөөц сангаас, үлдэх хэсгийг аймаг, сумын нөөц сангаас гаргах нь зүйтэй гэж үзэв. Мөн Өлгий сумын үерийн хамгаалалтын даланг шинэчлэх ажлаа шуурхайлахыг аймгийн Засаг даргад үүрэг болголоо.

Мөн Архангай, Баян-Өлгий, Булган, Говь-Алтай, Дорноговь, Завхан, Өвөрхангай, Сүхбаатар, Сэлэнгэ, Төв, Увс, Ховд, Хөвсгөл аймагт нийт 116 км урт авто зам, замын байгууламж үерт автаж эвдэрсэн. Үүнийг сэргээн засахад шаардагдах нэг тэрбум 300 гаруй сая төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргахаар шийдвэрлэлээ.
Түүнчлэн цаг уурын байгууллагаас ойрын өдрүүдэд дуу цахилгаантай, усархаг бороо орох мэдээлэл ирүүлж байгаа тул болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг шат шатандаа авч, цаашид гамшгийн эрсдэлийн бэлэн байдлыг бүх түвшинд хангах, ард иргэдийг даатгалд хамруулах асуудалд анхаарал хандуулж ажиллахыг чиглэл болголоо гэж Шадар сайдын Ажлын албанаас мэдээллээ.

More 43 0

Category: Эдийн засаг / Орон нутаг

Б.Ганхуяг: 1072 хувьцааны эрх нээлгэх аяныг эхлүүлж байна

2018/07/30

Б.Ганхуяг: 1072 хувьцааны эрх нээлгэх аяныг эхлүүлж байна

Author: saikhnaa on 30-07-2018, 15:27

"Эрдэнэс Тавантолгой” ХК дахь иргэн миний хувьцаа хэзээ амь орох вэ гэдэг асуулт иргэн бүрт байдаг гэхэд болно. Тэгвэл тус компанийн захирал Б.Ганхуяг "1072 хувьцааг амилуулах эдийн засгийн суурь нөхцөлийг бүрдүүлж чадлаа. Ингэснээр компани дэлхийн хэмжээнд чадавхтай болох нь харагдана” хэмээн мэдэгдлээ. Мөн тэрээр 1072 хувьцаа мэдээллийн төв нээгдсэнээс хойш 15 орчим мянган хүнд зөвлөгөө мэдээлэл өгсөн. Харамсалтай нь 393 хүнд л хувьцаа авах, ногдол ашгаа авах эрхийг нээж өгсөн байна. Нийт манай компанид 2,511,000 хувьцаа эзэмшигч байдаг. Түүнээс 623,000 нь л эрхээ нээлгэсэн байгаа нь хангалтгүй байна. Энэ тоог 800,000-аас нэг саяд хүргэж байж хувьцаа амь орох үндэс болно. Тийм учраас өнөөдрөөс бид хувьцааны эрх нээлгэх аяныг эхлүүлж байна” гэсэн юм. "Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн IPO-г дэлхийн зах зээлд гарах бэлтгэл ажлыг хангах Ажлын хэсэг эрчимтэй ажиллаж байна. Дотоодын болон гадаадын банк санхүүгийн байгууллага, хөрөнгийн биржүүдтэй хамтран ажиллаж эхэлсэн болохыг мөн тэрээр дуулгалаа.

За мөн тус компанийн үйл ажиллагаатай холбоотой зарим мэдээллээс хүргэхэд:

-Хагас жилийн хугацаанд 5,1 сая.тонн нүүрс, 25,5 сая.кубметр уулын цул хөдөлгөж, 6.8 сая.тонн нүүрс экспортолж, нөөцийн болон ашиглалтын хайгуулын 63000 мянган тууш метр ажил гүйцэтгэж, 2018 оны 07-р сарын 02-ны өдөр "Дөчин сая дахь тонн” нүүрсээ олборлосон түүхэн амжилт үзүүллээ.

-Компани 2018 онд ажилтан, уурхайчдынхаа цалинг 21 хувиар нэмэгдүүлж, шөнийн цагийн нэмэгдлийг 5 дахин өсгөж, ХАБ-ын урамшууллыг 5 хувиар нэмж, ажилчдад зориулсан дэмжлэгийн санг 2 дахин өсгөсөн зэргээр уурхайчдын хөгжил, нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэж ажилласан.

-Дэд бүтэц, тээврийн ажлын хүрээнд уурхайн спорт заалыг шинээр ашиглалтад оруулж, 8.2 км хатуу хучилттай авто замын ажлыг эрчимжүүлж, шинээр баригдах кемп, оффис, лабораторийн барилгын зураг, төслийг дуусгаж, "Тээврийн хариуцлага”-ын гэрээг 99 компанитай байгуулж, жолооч нарт зориулсан "Тээвэр ложистикийн төв” байгуулах ажлыг эхлүүлж, хагас жилийн байдлаар 6.8 сая тонн нүүрсийг 7256 тээврийн хэрэгслээр, 100 мянга гаруй удаагийн рейсээр гүйцэтгэн экспортолж, төлөвлөгөөг 57 хувиар давуулан биелүүлсэн амжилтыг үзүүлсэн.

-2018 оны 5-р сард Өмнөговь аймагтай байгуулсан гэрээнд шинээр сургууль, цэцэрлэг барих, гудамж, талбай тохижуулах, авто зам барих, Цогт-Цэций сумын Цагаан-Овоо багийг нүүлгэх зэрэг ажлуудад зориулж 40 гаруй тэрбум төгрөг зарцуулахаар шийдвэрлэсэн, мөн уурхайн бүсэд "Эрдэнэс-Эко уурхай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, 33.392 мод тарьж, 2.3 га газрыг зүлэгжүүлж, Ногоон говь байгуулах зорилтот ажлуудаа амжилттай хэрэгжүүлж, үр дүн гаргаж эхэлсэн зэрэг таатай мэдээ олон байна.

More 45 0

Category: Эдийн засаг / Уул уурхай

Эдийн засгийн өсөлт иргэдийн амьжиргаанд наалдаагүйг илтгэх дөрвөн үзүүлэлт

2018/07/26

Эдийн засгийн өсөлт иргэдийн амьжиргаанд наалдаагүйг илтгэх дөрвөн үзүүлэлт

Author: saikhnaa on 26-07-2018, 11:59

Дэлхий нийт эдийн засгийн тоон өсөлтөөс илүү тогтвортой бөгөөд хүртээмжтэй өсөлт эрэлхийлэх болоод удаж байна.

Монгол Улсын хувьд ДНБ-ий өсөлт энэ оны эхний улирлын байдлаар 6.1 хувьтай гарч хүлээлтээс давсан гэдгийг олон улсын байгууллагууд тодотгоод байгаа. Гэхдээ эрсдэлд хэврэг эдийн засгаа тогтвортой, гурван хүн тутмын нэгийг эзэлж буй ядуу иргэддээ хүртээлтэй өсөлт бий болгохыг давхар зөвлөсөн. Тухайлбал, Дэлхийн банк Монгол Улсын эдийн засагт хийсэн дүн шинжилгээндээ "Өмнөх үеийн эдийн зас-гийн өсөлтийн ихэнх нь бүтээмжээс бус уул уурхайн орлогоос бий болж байлаа. Дийлэнх орлого нь гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтаар санхүүжсэн хэвээр байгаа” хэмээсэн юм.

Улмаар Дэлхийн банк Монголын эдийн засгийн 2018, 2019 оны өсөлтийг найман хувиас өндөр байна хэмээн хэт өөдрөгөөр төсөөлөв. Мөн Азийн хөгжлийн банкны шинжээчдийн Азийн хөгжлийн төлөв 2018 тайланд "2017 онд 5.1 хувьтай байсан Монгол Улсын ДНБ-ий өсөлтийн хурд 2018 онд саарч 3.8 хувь болох ч 2019 онд эргээд бага зэрэг нэмэгдэн 4.3 хувьд хүрнэ" гэж таамаглажээ. Ингэхдээ уул уурхайн салбарын хөрөнгө оруулалт, ялангуяа Оюутолгой тэргүүтэй төслүүд эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих гол хөдөлгүүр хэвээр байх болно гэдгийг онцолсон.

Тэгвэл манай улсын эдийн засагт эмчилгээний жор бичсэн Олон улсын валютын сангийн тооцооллоор Монгол Улсын ДНБ 2018 онд тав, 2019 онд 6.3 хувиар өсөх хүлээлттэй байгаа бол Монголбанк энэ оны өсөлтийг 4.2-7.2, ирэх жил 4.3-8.3 хувь байна гэж тооцоолж байна.

Ямартай ч олон улсын байгууллагууд болон манайхны төсөөллөөр дэлхийн зах зээл дээрх түүхий эдийн ханшийн эерэг нөлөөгөөр ирэх хоёр жилд орж ирэх орлого тогтвортой хадгалагдах нь. Харин энэ орлогын нөлөөгөөр бий болох эдийн засгийн өсөлтийг иргэдийн амьжиргаанд хэрхэн бодитоор нөлөөлүүлэхийг ирэх хоёр жилийн хугацаанд хийх бодлого тодорхойлогчдын алхмууд харуулах биз. Эдийн засагчдын хэлдгээр эдийн засгийн өсөлт иргэндээ наалдахад хоёр жил хэрэгтэй гэвэл, иргэдийн амьжиргаа бодит хэмжээгээр 2020 оноос өснө гэсэн үг болж таарч байна.

Тиймээс өнгөрсөн хоёр жилд гарсан эдийн засгийн өсөлт иргэдийн амьжиргаанд наалдаагүйг илтгэх дөрвөн тоон үзүүлэлтийг эргэн сануулъя.

1.БАЯН ХООСНЫ ЗААГ ТЭЛСЭН

Жини индекс бол нийгэм дэх орлогын хуваарилалтыг харуулдаг үзүүлэлт. Өөрөөр хэлбэл, хүн амын мөнгөн орлогын ялгаа буюу баян хоосны заагийг хэмждэг гол тоон үзүүлэлт бол жини индекс юм.

Манайд хэрэглэж буй аргачлалаар 0-1 хүртэл тоогоор илэрхийлдэг уг коэффициент 0 рүү дөхөх тусмаа хүн амд нийгмийн баялаг, улсын орлого жигд хуваарилагдан хүрч буйг заадаг. Харин нэг рүү ойртох тусмаа баян, хоосны зааг тэлж буйг илэрхийлдэг. Тиймээс байгалийн баялгаар дэлхийд толгой цохидог Африкийн улсууд энэ үзүүлэлтээр муу дүн авдаг бол иргэддээ орлогоо жигд хуваарилдаг Скандинавын орнууд бусдадаа үлгэрлэж байх жишээтэй.

Монгол Улсын жини индекс 2017 онд жилийн хугацаанд 0.002 нэгжээр, өмнөх улирлаас 0.011 нэгжээр нэмэгдсэн гэдэг тааруу үзүүлэлттэй гарсан. Улсын хэмжээнд хамгийн ядуу бүлгийн хүн амын хэрэглээ нийт хэрэглээнд 7.2 хувийг, хамгийн чинээлэг бүлгийн хэрэглээ 42 хувийг эзэлж байна.

Энэ нь хамгийн чинээлэг 20 хувийнхны хэрэглээний дундаж хэмжээ хамгийн ядуу 20 хувийнхнаас 5.8 дахин байгааг илтгэж байгаа юм. Жини индекс Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий буюу Зүүн бүсэд 0.360, нийслэлд 0.368 болж, улсын дунджаас 0.009-0.017 нэгжээр их, Баруун, Хангай, Төвийн бүсүүдэд 0.316-0.329 болж, улсын дунджаас 0.022-0.035 нэгжээр бага байна.

2.ЯДУУРЛЫН ТҮВШИН ТАСРАЛТГҮЙ ӨССӨН

ДНБ-ий өсөлт сэргэж эхлэхтэй зэрэгцэн ядуурлын түвшин нэмэгдэж буйг Дэлхийн банкнаас зарласан. Сүүлийн 20 жилд манай улсад ядуурлыг бууруулах чиглэлээр Засгийн газар болон олон улсын хандивлагч байгууллагаас шат дараатай, арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлсэн. Гэсэн ч ядуурал болон ажилгүйдэл дорвитой буурахгүй, орлогын тэгш бус байдал улам нэмэгдсээр байгаа нь эдийн засгийн эрчимтэй өсөлтийн үр шим ард иргэдэд жигд хүртээмжтэй хүрч чадахгүй байгааг харуулж байна.

Манай улсын гурван хүн тутмын нэг нь ядуу амьдарч байна.

Манай улсын хүн амын ядуурлын түвшин хамгийн сүүлийн судалгаагаар 29.6 хувь болж, нийт хүн амын 907.5 мянга нь ядуу ангилалд багтсан. Энэ нь гурван сая гаруй хүн амтай манай улсын хувьд гурван хүн тутмын нэг нь ядуу амьдарч байна гэсэн үг. Үндэсний статистикийн хорооны Эдийн засгийн өсөлт, ядуурал, ажилгүйдлийн судалгаанд дурдсанаар дэлхийн хөгжиж буй 100 гаруй улс орон ядуурлын түвшинг 2010 оноос эхлэн тогтмол тооцох болсон байна. Манай улсын хүн амын ядуурлын түвшинг хөгжиж буй орнуудтай дээрх зурагт харьцуулав. Зургаас харахад манай улсын хүн амын ядуурлын түвшин харьцангуй өндөр байгаа. 2010-2015 онд хамгийн өндөр буюу жилийн дундаж түвшин 30.4 хувь байна. Харин хөрш зэргэлдээ орнуудад ядуурлын түвшин ихээхэн бага байгаа бөгөөд энэ үзүүлэлт ОХУ-д 11.9 хувь, Казахстанд дөрвөн хувь байна.

З.АЖИЛГҮЙДЭЛ нэмэгдэв

Ядуурлын салшгүй нэг хэсэг бол ажилгүйдэл. Ажилгүйдлийн түвшин 2016 онд 8.6 хувь байсан бол 2017 оны эцсийн улиралд буурч 7.3 хувьд хүрсэн. Гэвч эдийн засгийн огцом өсөлт үзүүлсэн гэгдэж буй энэ оны эхний улиралд эргэн өсч 9.7 хувьд болж эргэн өсжээ. Энэ нь Монгол Улсын хөдөлмөрийн эрхлэлт улирлын чанартай холбоотой хэмээн мэргэжилтнүүдийн зүгээс тайлбарлаж буй ч өргөн утгаараа иргэдээ тогтвортой ажлын байрыг хангах төр засгийн бодлого үр дүнд хүрээгүй гэдгийг харуулсан.

Уг нь Монголын хүн амын олонхыг залуучууд буюу ажиллах насны иргэд эзэлдэг ч хөдөлмөрийн захын үзүүлэлтүүд эдийн засгийн өндөр өсөлт үзүүлсэн эхний улиралд сэргэсэнгүй. Үүнээс өмнө нь ажилгүйдлийн 2016 онд хоёр оронтой тоонд буюу 10 хувьд хүрч, ажилгүй иргэд 127.8 мянга болж байжээ.

4.ӨРХИЙН ОРЛОГО ӨССӨН Ч ЗАРЛАГАДАА ХҮРЭХГүЙ БАЙНА

Энэ оны эхний улиралд өрхийн хэрэглээ жилийн өмнөх үеэс 9.6 хувиар тэлж, ДНБ-ий өсөлтийг 6.1 нэгж хувиар нэмэгдүүлэхэд нөлөөлсөн. Гэвч өрхийн хэрэглээ өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн нэмэгдсэнийг дагаад өссөн байна. Өрхийн бодит орлого сүүлийн таван улирал дараалан өссөн бөгөөд 7.4 хувиар нэмэгдсэн. Хэдийгээс өрхийн орлого өсч байгаа ч 2015 оноос хойш өрхийн зардал орлогоос давсан хэвээр байгаа юм.

Өрхүүд орлогоос давсан зардлаа хэрэглээний зориулалттай зээлээр санхүүжүүлэх болжээ.

Өрхүүд орлогоос давсан зардлаа хэрэглээний зориулалттай зээлээр санхүүжүүлэх болжээ. Энэ нь 2016 оноос хойш есөн улирлын турш хэрэглээний зориулалттай зээл өмнөх жилийн мөн үеэс дунджаар 37 хувиар өсч байгаагаас харагдана. Товчхондоо, өрхөд ирэх өрийн дарамт нэмэгдсэн гэсэн үг. Өрхийн дундаж орлого 2017 онд 950 мянган төгрөг болж, 2016 онхоос 108.2 мянган төгрөгөөр өссөн ч зарлага нь нэг сая төгрөг даваад байгаа билээ. Нийт өрхийн хэмжээнд авч үзвэл, 300 мянган төгрөгөөс доош орлоготой өрх 109.5 мянга, 300-500 мянган төгрөгийн орлоготой өрх 144.2 мянга, 500-900 мянган төгрөгийн орлоготой өрх 289.2 мянга байна. Харин 2.1 сая төгрөгөөс дээш орлоготой өрх 57.8 мянга буюу хамгийн байгаа юм. Манай улсын 869.8 мянган өрхийн 22.1 хувь нь буюу 192.2 мянган өрх ядуу гэx судалгаа гарсан.

Дэлхийн банкны судалгаагаар эдийн засгийн өсөлт нь ядуурал бууруулах үндсэн нөхцөл мөн. Гэхдээ энэхүү өсөлтийг үр дүнтэй хэрхэн ашиглаж чадах эсэхээс ядуурлыг бууруулах нь шалтгаална гэжээ.

Хөгжиж буй орнуудын тухайд ядуурлыг бууруулах хамгийн үр дүнтэй арга нь хүний хөгжилд буюу нэн ялангуяа боловсрол, эрүүл мэндэд түлхүү ашиглах нь зүйтэй гэж үздэг.\

Д.МЯГМАРДОРЖ

ЭХ СУРВАЛЖ: ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН СОНИН

More 42 0

Category: Гол мэдээ / Нийгэм / Эдийн засаг