Хоёр сарын дараа монгол түмний баяр цэнгэлийн манлай Үндэсний их баяр наадам болно. Наадам дөхөж байгааг илтгэх нэгэн үйл явдал Төрийн ордонд болжээ. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл өргөн барьсан байна. Наадам дөхсөн үед уг хуульд өөрчлөлт оруулах санал санаачилга гардаг бичигдээгүй хууль бий. Тухайлбал, 2014 оны зургадугаар сард тухайн үеийн УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдоржийн санаачилгаар Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулж далай аварга цолыг хасаж байлаа. Улмаар хуульд өөрчлөлт оруулсантай холбогдуулан тухайн жилийн наадмын өмнө А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр нарт дархан аварга цол олгосон.

Харин энэ удаад уяач, Дорнод аймгийн морин спорт, уяачдын холбооны тэргүүн асан Х.Болорчулуун гишүүн хурдан морьтой холбоотой нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар төлөвлөжээ. Тухайлбал, хурдан морины уралдааныг есөөс илүү машин дагахыг хориглох заалт оруулсан байна. “Хурдан морины уралдааны хажуугаар машины уралдаан болж байгаа мэт замбараагүй байдал үүсдэг”, “Олон машин уралдаан дагасантай холбоотойгоор тоос их босдог” гэх мэт шүүмжлэл их гардаг. Тиймээс ийнхүү хурдан морины уралдааныг дагах машины тоог цөөлөх нь зүйтэй гэж үзжээ.

Мөн жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 1-нээс тавдугаар сарын 1-ний хооронд хурдан морины уралдаан зохион байгуулахыг хориглох заалт нэмэхээр хуулийн төсөлдөө тусгажээ. Гэхдээ зөвхөн билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын шинийн 14-нд хаврын бүсийн уралдааныг азарга, их нас, соёолон насны ангиллаар зохион байгуулахыг зөвшөөрөх юм байна. Энэ уралдааны хурдан морийг ослын даатгалд даатгуулсан 14 буюу түүнээс дээш насны хүүхдээр унуулахыг зөвшөөрөх ажээ.

Х.Болорчулуун тэргүүтэй хууль санаачлагч гишүүд уг хуулийн төслөө батлуулсан тохиолдолд ирэх долдугаар сарын 1-нээс хэрэгжүүлэхээр төлөвлөжээ.

Хуулийн төслийг бүхэлд нь танилцуулъя.

Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл

1 дүгээр зүйл. Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлд дор дурдсан агуулгатай 8.10, 8.11, 8.12, 8.13 дахь хэсэг нэмсүгэй:
8.10.Улсын баяр наадмын болон Засгийн газрын шийдвэрээр хийж байгаа шигшмэл, бүсийн хурдан морины уралдаанд уралдах морины сэрвээний өндөр нь стандартчилал, техникийн зохицуулалтын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагаас баталсан дээд хэмжээнээс илүүгүй байх бөгөөд энэ хэмжээнд нийцсэн морийг хурдан морины уралдаанаас хасахыг хориглоно.
8.11. Хурдан морины салбар хороо нь уралдаан дагах тээврийн хэрэгсэлд таних тэмдэг бүхий зөвшөөрөл олгох бөгөөд нэг удаагийн уралдаан дагах тээврийн хэрэгслийн тоо есөөс ихгүй байна.
8.12. Билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын шинийн 14-ний өдөр “Ерөөл өргөх” хаврын бүсийн уралдааныг азарга, их нас, соёолон гэсэн насны ангиллаар зохион байгуулна. Энэ уралдааны хурдан морийг ослын даатгалд даатгуулсан арван дөрөв буюу түүнээс дээш насны хүүхэд унана.
8.13. Жил бүрийн 11 дүгээр сарын 01-нээс 05 дугаар сарын 01-нийг хүртэл хугацаанд энэ хуулийн 8.12 дахь хэсэгт зааснаас бусад шигшмэл, бүсийн хурдан морины уралдаан, сунгаа зохион байгуулахыг хориглоно.”
2 дугаар зүйл. Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.3 дахь хэсгийн “8 удаа айрагдсан” гэсний дараа үүний дотор Улсын баяр наадмын болон Засгийн газрын шийдвэрээр хийж байгаа шигшмэл хурдан морины уралдаанд нэгээс доошгүй түрүүлсэн, эсхүл айрагдсан”, “12 удаа айрагдсан” гэсний дараа “, үүний дотор Улсын баяр наадмын болон Засгийн газрын шийдвэрээр хийж байгаа шигшмэл хурдан морины уралдаанд хоёроос доошгүй түрүүлсэн, эсхүл айрагдсан”, “20 удаа айрагдсан” гэсний дараа “, үүний дотор Улсын баяр наадмын болон Засгийн газрын шийдвэрээр хийж байгаа шигшмэл хурдан морины уралдаанд гурваас доошгүй түрүүлсэн, эсхүл айрагдсан” гэж тус тус нэмсүгэй.
3 дугаар зүйл. Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2 дахь хэсгийн “7-гоос дээш” гэснийг “найм буюу түүнээс дээш” гэж, 8 дугаар зүйлийн 8.6 дахь хэсгийн “их” гэснийг “их нас, соёолон” гэж тус тус өөрчилсүгэй.

4 дүгээр зүйл. Энэ хуулийг 2019 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдсүгэй.