ЗГХЭГ-аас Үндсэн хуулийн Цэцэд 300 гаруй сая төгрөг өнгөрсөн сарын 7-нд шилжүүлсэн гэх мэдээлэл шуугиан тарьж мэдэхээр байна.

Учир нь, Засгийн газар Цэцэд ийм хэмжээний мөнгийг шилжүүлэхийн өмнөх өдөр гишүүн О.Баасанхүү Хэрэг эрхлэх газрын дарга С.Баяр цогтыг огцруулах би чиг өргөн барьсан байдаг. Гэтэл үүний маргааш өдөр Засгийн газар 300 гаруй сая төгрөгийг Үнд- сэн хуулийн Цэцэд шил- жүүлсэн бөгөөд ойн баяр тэмдэглэх гэсэн тайл бар тай байжээ. Гэтэл энэ их мөн- гийг зарцуулах гээд байгаа 25 жилийн ой нь ирэх жил тохиохоор байгаа юм. Гэсэн ч эдийн засгийн хүнд рэл тэй, хаа хаанаа бү сээ чангалах шаардлага үүсээд байгаа энэ үед Засгийн газраас ойн баяртаа зарцуул гэж 300 гаруй сая төгрөг шил жүүлсэн нь яах аргагүй ан хаарал татаж байгаа юм. Түүнчлэн энэ мөнгийг авс ны хаа дараа Үндсэн хуу лийн Цэцээс УИХ- ын ги шүүн Засгийн газрын нэг гишүүнийг огцруулах тогтоол өргөн барих боломжгүй гэсэн дүгнэлт гаргасан нь гишүүдийн анхаарлыг ихээ- хэн татаж эхэллээ. Тий- мээс өнгөрсөн баа сан га- ри гийн чуулганы нэгд сэн хуралдаанаар Үндсэн хуулийн Цэцийн дүгнэлт болон Өршөөлийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг хэлэлцэх байсан ч алийг нь ч хэлэлцсэнгүй. 

Учир нь, Цэцийн дүгнэлтийг хэлэлцэх үеэр Ц.Нямдорж гишүүний хүсэлтээр ажлын хэсэг байгуулахаар болов. Энэ үеэр гишүүн Ц.Нямдорж "Засгийн газар есдүгээр сарын 7-ний өдөр Үндсэн хуулийн Цэцэд 330 сая төгрөг гаргаж өгсөн шалтгааныг олох ёстой. Үүний тулд ажлын хэсэг байгуулах шаардлага байна” гэсэн горимын санал гаргасныг УИХ-ын дарга хүлээн авч, тус ажлын хэсгийг Ц.Нямдорж гишүүн ахлахаар болсон. Тэрбээр хэлэхдээ, "Энэ үнэнийг олон нийтэд хэлэх хэрэгтэй. Одоо бүр Үндсэн хуулийн Цэц нь Үндсэн хуулиа зарж ид дэг юм руу орж байна” гэж байлаа. Харин УИХ-ын дэд дарга Л.Цог "Монгол төрийн байгууллагыг төсвийн мөнгөөр авлигаддаг хэлбэр рүү орж байна. Манаач нь өөрийнхөө юмыг хулгайлдаг болбол яах вэ” гэсэн юм. Ийнхүү ажлын хэсгийнхэн 330 сая төгрөгийн учрыг олсны дараа Цэцийн дүгнэлтийг хэлэл цэхээр болов. Харин үү ний дараагаар Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуу лийн төслийг хэлэлцэх бай сан ч УИХ дахь МАН- ын бүлэг тав хоногийн зав- сар лага авлаа. УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга С.Бям ба цогт энэ талаар тайл бар хийхдээ "Хууль зүйн байнгын хороо өчигдөр орой /энэ сарын 1/ хуралдах үеэр будилаан их гарсан. Жишээ нь, УИХ-ын гишүүн Р.Гончигдорж Өршөөлийн хуу лийг хэлэлцээд дууссан учраас хэлэлцэх шаардлагагүй гэсэн санал гаргасан. Тоогоор бичсэнийг үсгээр би чээд явуулъя гэсэн. Са- нал хураах шатанд албан тушаалын гэмт хэргийг өр шөөлд хамруулахаар болж, дэмжлэг хүлээсэн. Тийм учраас Ё.Отгонбаяр, Ц.Ням дорж, Ш.Түвдэндорж болон бидний гишүүд албан тушаалын гэмт хэргийг өршөөлд хамруулж болохгүй гээд хуулийн тодорхой заал таар санал гаргасан ч олонхийн дэмжлэг аваагүй учраас цөөнх болсон. 

Байнгын хороо хуулийг нухацтай хэлэлцээгүй, дунд нь нэлээн будилаан болсон. Ээлжит бус чуулганаар Өршөөлийн хуульд тавьсан хоригийг хэ лэлцээд авлига, албан ту шаалын гэмт хэргийг өр- шөөлд хамруулахгүй гээд 49 гишүүн саналаа өгсөн. Тиймээс энэ зарчим алдагдах ёсгүй. Дээрээс нь чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Хууль зүйн байнгын хороогоор хэлэлцсэн Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруу- лах төсөлтэй холбоотой ма- териалыг тараагаагүй байна. Энэ асуудлыг нухацтай хэлэл- цэх шаардлага байгаа учраас УИХ дахь МАН-ын бүлэг тав хоногийн завсарлага хүсч байна” гэлээ. Ингэснээр энэ долоо хоногт Өршөөлийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг хэлэлцэхээр тогтов. Харин үдээс хойшхи хуралдаанд Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын гишүүд мэдээлэл хийв. Ингэхдээ Ерөнхий сайд ургац хураалт болон махны экспортын асуудлаар УИХ-д мэдээлэл өгсөн бөгөөд төсвийн тодотголоор 800 тэрбумыг танахаар бай- гаагаа дуулгав. 

Харин Засгийн газ рын гишүүд өвөл- жилтийн бэлт гэл ажлын яв цын талаар мэдээлэл өгч, гишүүдийн асуултад хариулсан юм. Харин Засгийн газ- рын тэргүүний мэдээлэл асуу дал шийдсэн гэхээсээ илүү ингэнэ, тэгнэ гэх мэ тээр ирээдүй цагт ярь сан учраас түүнийг шүүмж лэх гишүүн олон бай лаа. Сөрөг хүчний ги шүүд түүнээс хариуцлага нэхэж, маш олон асуулт асуу сан ч Ч.Сайханбилэг сайд зугтах шахам гарч од сон бөгөөд УИХ-ын дарга ч цаг нь дуусахаас өмнө чуул ганыг хаасан юм. Уг нь МАН-ын бүлгийн гишүүд хоёр цагийн турш асуулт асууж, хариулт авах эрхтэй ч ийнхүү чуулганыг цагаас нь өмнө хаав. Харин 2015- 2016 оны өвөлжилтийн бэлт гэл ажлын явцын та- лаарх Ерөнхий сайдын мэ- дээ лэлтэй холбогдуулан хий сэн УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дүгнэлтийг бүлгийн дарга С.Бямбацогт уншиж танилцуулсан юм. Дүгнэлтийн эхэнд тэрбээр намрын чуул- ганы нээлт ахмадын баяр- тай давхцсаныг онцлоод азай буурлууддаа баярын мэнд чилгээ дэвшүүлсэн. Мөн Монгол орны дөрвөн зүг найман зов хист ажиллаж, амь дарч буй эрхэм багш нар таа, их, дээд сургуулийн эрдэмтэн мэргэддээ баярын мэнд хүргэж, ажил үйлсийн их ам жилт хүссэн бөгөөд "Баярын мэндчилгээний араас онцлон дурдах бараан мэ дээ ч байна. Намрын чуул- гантай давхцаад Нийслэл хот албан татвартай бол лоо. Энэ татвар зөвхөн улаан- баатарчуудад хамаатай биш. 

Улаанбаатараас бараа бүтээгдэхүүн худалдан авч, үйлчлүүлж байгаа хөдөөгийн иргэдэд ч хамаарна. МАН энэ татварыг ард иргэдийн орлого буурсан, аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаа доголдсон, эдийн засаг хя- мар сан үед авч болохгүй та- лаар анхааруулж сануул саар ирсэн. УИХ-ын энэ танхимд ч, нийслэлийн ИТХ-д ч ма- най намынхан цөөнх бол сон. МАН-ын хямралын үед татвар нэмэхгүй гэсэн байр суурийг ард түмэн "зөв зүй тэй” гэж дэм жиж байна. Та бүхэн шийдвэр гаргах танхимдаа олонх боллоо. Харин бид ард түмнийхээ дунд олонх бол лоо” гэсэн юм. 

 

М.ӨНӨРЖАРГАЛ