Scandal.mn

Бохирдон эмгэнэж буй Хужиртын гол

2018/04/24

Бохирдон эмгэнэж буй Хужиртын гол

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 17:18

Саяхан их аварга Д.Дагвадорж фейсбүүк хуудсандаа "Миний нутгийн шидэт усаар зоос ологч нар сайн байна уу. Удахгүй уулзана! Наад бохир өмхий шээс баасаа эртхэн шиг янзалчихвал хожмын ажилд чинь сайн байх шүү гэж хэлье дээ...” гэсэн пост оруулж, үүнд нь олон зуун дагалдагч нар нь эсэн бусын сэтгэгдэл бичсэн байх аж. Мөн их аварга өөрөө постондоо: "Рашаан сувиллын нөхөд энэ постноос болж нилээд идэвх орсон сурагтай! Сумын удирдлагуудад ийм ч юм хийнэ, тийм ч юм хийнэ гээд уулзаад эхэлсэн сурагтай! Болж байна, сайн байна. Үхтэл чинь шахна шүү!” гэсэн сэтгэгдэл бичсэн байлаа.

Юун тухай яриад байгааг зарим хүн ойлгохгүй байж мэднэ. Харин Хужиртынхан бол маш сайн ойлгож байгаа. Энэ бол "Хужирт рашаан сувилал”-ын бохирын ус гадагшаа хальж урсаад Хужиртын гол руу цутган орж буй асуудал юм. Хужиртын гол яван явсаар Орхон голд цутгах бөгөөд цаашлаад дэлхийн өвд бүртгэгдээд байгаа Архангайн Өгийнууртай холбогдоод явчихна. Одоогоос тав зургаан жилийн өмнөөс Өгийнуурын усны түвшин илэрхий багасч, уг нууранд ирж чуулдаг ховор үзэсгэлэнтэй шувуудын амьдрах орчин хомсдож, загас жараахайнууд нь устаж цөөрсөнөөр Японы олон улсын хамтын ажиллагааны "Жайка” байгууллага Өгийнуурын ойр орчмыг хамгаалах төсөл хэрэгжүүлж эхлээд байгаа билээ. Сүүлийн хэдэн жилийн турш бохирын устай нийлж урсах болсон Хужиртын голын цаашдын хувь заяа ингэж л уртсаад ирж байгаа юм даа. Гэхдээ энэ удаад маш богинохон, ердөө л Хужиртын ард иргэдтэй холбоотойгоор асуудлыг хөндөж тавихыг хичээлээ. Ухаандаа Орхон гол, Өгийнуур гэж алс холыг мөрөөдөн хийрхэлгүйгээр тэрүүхэн Шунхлай хавийн дош довондоо эргэлдэе.

Хужиртын голын эрэг дээр өсч торнисон миний бие өмнө нь 2014 онд "Хужирт рашаан сувилал” бохир усаа гол руу хэрхэн урсгаж байгаа тухай томоохон нийтлэл сонинд хэвлүүлж, үүний улмаас зарим нэг эрх мэдэлтнүүд овоо хөдөлгөөнд орох шинжтэй болж, жишээ нь Өвөрхангай аймгаас хүртэл мэргэжлийн хянатынхан ирж цэвэрлэх байгууламж бариулах талаар "Хужирт рашаан сувилал”-аас шаардаж байгаа тухай сураг сонсогдож л байсан. Гэвч сүүлдээ чимээ тасарсан. Тэр цагаас хойш рашаан сувилалын бохир жилээс жилд нэмэгдэж, нөгөө л бахь байдаг хэвээрээ Хужиртын гол руу урсаж байгааг саяхан Хужиртад очихдоо нүдээрээ харлаа. Харин энэ удаад их аварга Д.Дагвадорж Хужиртын шидэт усаар зоос ологч нарт хатуухан сануулга өгөөд авсан нь сайн хэрэг. Одоо харин түүний хэлснээр овоо хөдөлгөөнд орсон сурагтай. Гэвч худлаа даа, худлаа. Хамгийн гол нь аварга өөрийнхөө амласнаар тэднийг үхтэл нь шахаад өгөх хэрэгтэй.

"Хужиртын хөх сувд” гэж алдаршсан халуун рашаан, "Хужиртын хар сувд” гэж алдаршсан лаг шавар нь үе мөчний архаг өвчин, төв мэдрэлийн үйл ажиллагааны сульданга, саажилт, эмэгтэйчүүдийн болон арьсны өвчин, ясны бэртэнги, булчин шөрмөсний үрэвсэл, артикулит зэрэг өвчнийг гаажтай анагаадаг гэдгээрээ эртнээс алдартай. Гэхдээ рашаан, шавар эмчилгээ нь нэг удаа хийлгээд л бүрэн дүүрэн анагаачихдаг зүйл биш бөгөөд курс эмчилгээ буюу давтан эмчлүүлж байж л үр дүнд хүрдэг. Жишээ нь гурван жил дараалан сувилуулбал маш сайн нөлөөтэй. Ямар сайндаа л хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд удаа дараа ирж эмчлүүлээд эдгэж илааршсаныхаа тэмдэг болгож Шунхлай уулан дээр тэргэнцэр, таяг зэргээ "өргөж” байсан ч удаатай. Тийм болохоор Хужирт руу хөврөх хүмүүний цуваа үл тасарна. Энэхүү үл тасрах цувааг гардан авч сувилахаар эдүгээ Шунхлай уулын өвөрт "Хужирт рашаан сувилал”, "Ананд”, "Сэмжид”, "Элма-Хужирт” зэрэг дөрөв таван ч рашаан сувилал үйл ажиллагаа явуулж байна. Мөн ”Жем интернэшнл” компани "Хужирт” хэмээх байгалийн эрдэст усны үйлдвэр ажиллуулж байна. Гэвч эдгээр байгууллагын эзэд нь голдуу өөр аймгийн хүмүүс байх ажээ. Тиймээс учир мэдэх Хужиртын зарим иргэд "Манай Хужиртаас Гаваагийн Батхүү, Рагчаагийн Бадамдамдин, сайд С.Чинзориг нарын томчууд төрөн гарсан ч эдний хэн нь ч Хужиртынхаа рашаан сувилалд эзэн сууж чадалгүй гадныханд алдчихсан. Хэрвээ Хужиртын голд шумбаж өссөн Батхүү, Бадамдамдин нар рашаан сувилалаа хувьчлаад авчихсан бол амралтынхаа бохирыг Хужиртын гол руу хэзээ ч урсгахгүй дээ. Харин гадны хүйтэн сэтгэлтэй хүмүүс зөвхөн ашиг орлогоо бодоод төрөлх голыг маань бохирын суваг болгож гүйцлээ” гэж халаглаж суудаг билээ.

"Хужирт рашаан сувилал” удаа дараалан зөрчил гаргаж, үүнийгээ тоохгүй, хуулийн дээгүүр гишгэн дураараа авирлах болсоноор дэлхийд гайхагдсан Хужиртын халуун рашааны ундарга бохирдож, цаашдаа нөөц нь багасах аюул нүүрлээд байгаа юм. Тус сувилалын газрыг хувьчлагдахаас өмнө буюу 2000-гаад оны үед улсын зардлаар 50 сая төгрөгийн цэвэрлэх байгууламж барьсан байх бөгөөд тэр нь тухайн үед сувилалд ирж байсан 2000-гаад хүнд зориулагдсан байж. Гэтэл өдгөө "Хужирт рашаан сувилал” жилд 20 мянган хүн хүлээж авдаг болжээ. Тиймээс хуучирч муудсан цэвэрлэх байгууламж нь энэ олон хүний ачааллыг даахгүй бохироо гадагш нь урсгаад байгаа юмсанж. Тус сувилал нэг хүнийг өдөрт доод тал нь 40 мянган төгрөгөөр сувилдаг гэж бодоход жилдээ найман тэрбум төгрөг, дээр нь улсаас 20 мянган хүний санхүүжилт авдаг гэж бодвол нийт 10 тэрбум төгрөг халаасалж байх жишээтэй. За яахав, эндээс нь ажилчдын цалин хөлс, амрагчдын хоол унд энэ тэр гээд урсгал засвар гарлаа гэхэд таван тэрбум төгрөг бол халаасанд нь шууд орох жишээний. Ийм их мөнгө ууталж байгаа мөртлөө ганц сайхан цэвэрлэх байгууламж барьчихаж яагаад болдоггүй юм бол? Харь хүний сэтгэлгээгээр ахиухан мөнгө халааслахыг л урьтал болгодог, харин тухайн нутаг орны гол ус бохирдож байна уу, ширгэж байна уу, тэдэнд огт хамаагүй бололтой.

Их аварга Д.Дагвадоржийн фб хуудсандаа оруулсан постны хар мянган сэтгэгдэл дунд "Сэмжид, Ананд хоёр сувилалаас бусад нь бүгд бохир усаа гол руу урсгадаг” гэсэн сэтгэгдэл хэд хэд явж байна. Гэвч энэ нь худлаа. Энд бас л тархи угаалт явагдаад байна. Ухаандаа дээрхи хоёр рашаан сувиллын хүмүүс ийм сэтгэгдэл бичиж, хүмүүсийг зориуд төөрөгдүүлсэн байх жишээтэй. Үүнд харин их аварга хууртах хэрэггүй. Хамгийн гол нь мэргэжлийн хүний дүгнэлт хэрэгтэй.

Өнөөдөр Хужиртын энэ олон рашаан сувилалууд дотроос дотооддоо цэвэрлэх байгууламж хийсэн ганцхан сувилал байдаг бөгөөд тэр нь "Элма Хужирт” юм байна. Үүнийг би бээр саяхан Хужирт явахдаа нүдээрээ үзэхийн сацуу мэргэжлийн хүмүүсийн амнаас бас сонслоо.

Тэд өгүүлэхдээ: "Хамгийн гол зөрчил бол "Хужирт рашаан сувилал”-ын 2000 оны эхээр суурилуулсан цэвэрлэх байгууламж нь ерөөсөө засвар үйлчилгээ хийгдээгүй, өнөөдрийн байдлаар ачааллаа даахгүй, ямар ч цэвэрлэгээ явагддаггүй. Тийм учраас рашаан сувилалаас гарч байгаа бохир ус шууд гадагшаа хальж урсаад гол руу нийлдэг. Наана нь нэг сараалжин төмөр тавьчихсан. Тэнд нь хог цаас мэтийн механик хольцууд жаахан шүүгддэг. Гэхдээ цэвэрлэгээний ямар ч үйл ажиллагаа байхгүй. Бид хөрснөөс нь хоёр янзын шинжилгээ авсан. Гэтэл бодитой байх ёстой стандартаас 2-5 дахин илүү бохирдолтой гараад байгаа. Өөр нэг асуудалтай юм гэвэл рашаан болон цэвэр усны худагуудад усны тоолуур байхгүй. Ямар хэмжээний рашаан, цэвэр ус авч хэрэглэж байгаа нь мэдэгдэхгүй. Мөн ус рашааны хамгаалалтын бүсэд цэвэрлэх байгууламжийн бохир усаа хадгалдаг. Энэ бол маш аюултай. Тиймээс бид "Хужирт рашаан сувилал”-д албан шаардлага өгсөн. Бохир усны өтгөн тундас хэсгийг жаахан тогтоож аваад бусдыг нь шууд гол руугаа хаячихаж байна. Энэ нь халдварт орчин бүрдүүлэх нөхцлийг бүрдүүлж байгаа юм. Тиймээс орчин үеийн стандартад тохирсон цэвэрлэх байгууламж барих ёстой гэсэн асуудал тавьсан. Харин "Хужирт рашаан сувилал”-ын зэргэлдээ үйл ажиллагаа явуулдаг "Элма-Хужирт” рашаан сувилал нь 82 сая төгрөгөөр хамгийн сүүлийн үеийн цэвэрлэх байгууламж барьсан байна лээ. Тэр нь механик болон биологи цэвэрлэгээ давхар хийдэг гайгүй дэвшилттэй технологи юм билээ... " гэсэн юм.

Энэ бол сайны дохио... Гэвч "Элма Хужирт”-аас бусад рашаан сувилалууд яагаад бохир усаа гол руу урсгаад байна аа. Энд ерөөсөө л сэтгэл дутаж байна. Ялангуяа Хужиртын шидэт усаар жилдээ найман тэрбум төгрөг халаасалж суудаг "Хужирт рашаан сувилал”-ын удирдлага сэхээрэл авах цаг нэгэнт болжээ. Тус рашаан сувилалд 2003 онд баригдсан цэвэрлэх байгууламж нь өнөөгийн удирдлагатай нь ямар ч холбоогүй. Харин үүнийг барьж байгуулсан хүн нь тухайн үед "Хужирт рашаан сувилал”-ын даргаар ажиллаж байсан, одоо бол "Элмэ Хужирт”-ын захирал Д.Гэрэлмаа юмсанж. Юм үнэнээрээ сайхан. Хийсэн бүтээсэн юмтай хүн хаана ч, хэний ч өмнө зоригтойгоор үгээ хэлдэг. Чухам энэ л үүднээс "Элма Хужирт”-ын захирал Д.Гэрэлмаагаас товчхон яриа авсан юм.

Тэр өгүүлэхдээ:

-Би "Хужирт рашаан сувилал”-д он удаан жил ажилласан Санжаа гэдэг сайхан эмчээс ажлыг нь авч байсан юм. Тэр үед энэ амралт бохироо зүгээр л бохирын машинаар татаж асгадаг байлаа. Тэгж байтал бохирын машин нь эвдэрчихлээ. Тэр үеэс надад байгаль орчинд ээлтэй хандахгүй бол сүүлдээ бохир нь хальж асгаад аюул болох нь байна гэсэн сэтгэгдэл төрж байлаа. Тэгээд цэвэрлэх байгууламж хийх санаа төрж, үүнийгээ мэргэжлийн хүмүүстэй зөвлөж байгаад 2003 онд ажлаа эхэлсэн. Голдуу л хорь гучин настай нутгийн залуучуудыг уриалан дуудаж, цэвэрлэх байгууламж хийсэн. Тэгэхэд Отгон дарга Хужиртын засаг дарга байсан. Лхагвасүрэн дарга ИТХ-ын дарга байлаа. Энэ хүмүүс бас дэмжсэн. Эхлээд санал тавихад цэвэрлэх байгууламж гэдгийг хүн ерөөсөө ойлгодоггүй юм байна лээ. Болох уу, яах вэ гээд л асуугаад байх. Тэгээд мэргэжлийн найзууд болох УИХ-ын гишүүн асан Тогтох, Намсрай нарын барилгын инженер хүмүүсээс зөвлөгөө авч, цэвэрлэх байгууламж барьсан. Намсрай цэвэрлэх байгууламж баригдсаны дараахан гавъяат цол хүртсэн. Энэ цэвэрлэх байгууламжийг хийхдээ би нутгийн хэсэг иргэдтэй хоёр гурван сарын турш нойр хоолгүй л ажиллаж байлаа. Тэгэхэд гурван хэсэг шүүлтүүртэй нуур байгуулсан. Энэ нь бохирыг байгалийн аргаар шүүдэг. Одоо ч хэвээрээ байгаа. Байгалийн аргаар шүүнэ гэдэг нь доор нь лаг нь үлдээд, дээр нь гурван давхар шүүлтүүрээр явсаар байгаад цэвэршээд газар доороо шингэдэг. Өмнө нь "Хужирт рашаан сувилал”-ын аж ахуйн дарга байсан Аюур гэдэг хүн үүнийг ихэд сайшааж "Гэрэлмаа чи маш зөв юм хийлээ” гэж дэмжиж байлаа. Аюур гуай одоо ч амар мэнд байна. Ингэж бид нутгийн ард иргэдийн дэмжлэгээр, залуучуудын хүчээр "Хужирт рашаан сувилал”-ыг анх удаа цэвэрлэх байгууламжтай болгож байлаа. Өнөөдөр хүмүүс цэвэрлэх байгууламж гэдгийг хааяа л ухаан орохоороо яриад байгаа болохоос биш ер нь цэвэрлэх байгууламж ямар гол үүрэгтэй, байгаль орчинд ямархан ашигтай болохыг тэр бүр мэдэхгүй. Тэр үед "Хужирт рашаан сувилал” жилдээ 1800-гаад хүн авдаг, өвөлдөө бараг ажилладаггүй байлаа. Харин өнөөдрийн байдлаар бол жилдээ хориод мянган хүн хүлээн авч, хэд дахин өсчихөөд байгаа. Тиймээс 2003 онд барьж байгуулсан цэвэрлэх байгууламж одоо ачааллаа дийлэхгүй байна. "Хужиртын рашаан сувилал” хувьчлагдсаны дараа би "Элма Хужирт” рашаан сувилалыг байгуулсан. Тэгээд үүндээ тохирсон цэвэрлэх байгууламж хийсэн. Бохирын гурван ч машин авсан. Хамгийн сүүлд Солонгосын цоо шинэ бохирын машин авсныг орон нутгийнхан мэднэ. Харин Хужиртын гол руу бохир усаа урсгаад, сүүлийн хэдэн жилийн турш асуудал үүсгээд байгаа нь бусад рашаан сувилалуудтай холбоотой. Хажуу хавиргаа муулаад байгаа ч юм биш. Ерөөсөө л үнэн байдал ийм. Хоёр мянгаад хүн авч байсан "Хужирт рашаан сувилал” хорин мянган хүн авдаг болсон болохоор мэдээж ачаалал хүндрээд ирэх нь ойлгомжтой шүү дээ. Энд бол төр засаг биш ашиг олж байгаа хувийн байгууллага өөрсдөө л санаачилга гаргах ёстой. Уг нь бүгдээрээ санаа нэгдээд сайхан том цэвэрлэх байгууламж барьж болно шүү дээ... гэж хэлэв.

"Хужирт рашаан сувилал”-аас гадна "Сэмжид” хэмээх сувилал Хужиртын рашааны гол ундрага дээр байгуулагдсан нь маш буруу болохыг нутгийн хүмүүс ярьж байна. Эднийх цэвэрлэх байгууламж байхгүй, тэгээд бохироо хааяа нэг алдаг оног машинаар соруулж авдаг юмсанж. Яаж ч бодсон рашааны ундраган дээр ингэж дураараа дургисан нь зөвшөөрөл олгодог эрх мэдэлтнүүдийг хахуульдсан ч байж мэдэх үндэстэй. Хужирт нутгийн хүмүүс биш хаа холын Увсын хоёр залуу шидэт ус боргилуулан гаргадаг рашааны ундраган дээр "Сэмжид” сувилалыг байгуулсан нь цаагуураа ямар нэгэн "но”-той мэт санагдана. Тийм ч учраас гэмт хүн гэлбэлзэнэ гэгчээр их аварга Дагвадоржийн оруулсан постонд "Сэмжидээс бусад нь бохироо гол руу урсгадаг” гэсэн тархи угаалт хийж, хүндхэн асуудлаас хөнгөхөөн мултрах гэж оролдож байна уу гэлтэй.

Бохирдон эмгэнэж буй Хужиртын голыг цухасхан шүүрдэхэд нэг иймэрхүү. Цааш нь ухвал их юм гарч ирнэ. Дал наяад оны үед Хужиртын гол нэлээд өргөн, зарим газраа гүнзгий, тэр ч байтугай Шунхлай уулаас доохно байх "Балдангомбын тохой”-д том хүн зогсоогоороо далд ордог тийм гүнзгий сайхан гол байлаа. Одоо бол алхаад гарчихаар хариугүй нарийхан, самардаад цацчихмаар хариугүй намхан болжээ. Ер нь Хужиртынхан дэндүү даруухан улс юм. Гэхдээ сумын төвийнхөн бол Хужиртын голын дээд адагт суурьшдаг болохоор рашаан сувилалын бохир нийлсэн уснаас уухгүй л дээ. Энэхүү бохир нь Шунхлай уул хавьцаах гол руу нийлдэг болохоор сумын төвийнхөнд хавирахгүй. Харин сумын төвийн хойд талаар нутагладаг малчид энэхүү бохир горхитой үйлийн үргүй учирна даа. Харамсалтай нь тэд "Хужирт рашаан сувилал” дээр сүүлийн жилүүдэд чухам юу болоод байгааг ч мэдэхгүй, бохир ус уугаад байна уу, цэвэр ус уугаад байна уу гэдгээ ч анзаарах сөхөөгүй явна. Мэдээллээс хол хөндий байхын аюул гэдэг энэ.

Сэтгүүлч, нийтлэлч Б.Ойдов

More 210 0

Category: Гол мэдээ / Нийгэм

ӨМӨЗО-ны Хөлөн Буйр хотын Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих төвтэй туршлага солилцов

2018/04/24

ӨМӨЗО-ны Хөлөн Буйр хотын Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих төвтэй туршлага солилцов

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 15:29

2018.04.18-наас 22-ны өдрүүдэд ӨМӨЗО-ы Хөлөн Буйр хотод Хан-Уул дүүргийн Жижиг Дунд Үйлдвэрлэлийг Дэмжих Төвийн төлөөлөл болон "Мөнхгал” олон улсын аялал жуулчлалын байгууллагын төлөөллүүд ажлын айлчлал хийлээ.

Айлчлалд Хан-Уул дүүргийн Жижиг Дунд Үйлдвэрлэлийг Дэмжих Төвийн дарга Н.Дорждулам, Төсөл хөтөлбөр хариуцсан мэргэжилтэн Б.Наранцацралт болон "Мөнхгал” олон улсын аялал жуулчлалын байгууллагын захирал Б.Алтанбаяр нар оролцож салбарын хөгжил дэвшил, төрөөс баримтлан хэрэгжүүлж буй бодлоготой танилцлаа.

Ажлын айлчлалын хүрээнд зохион байгуулагдсан хуралд Хан-Уул дүүргийн Жижиг Дунд Үйлдвэрлэлийг Дэмжих Төвийн дарга Н.Дорждулам байгууллагаа төлөөлөн оролцож ӨМӨЗО-д жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг хэрхэн дэмжин ажилладаг, тэдэнд чиглэсэн ямар боломж гарцуудыг төр шийдвэрлэж өгч чадсан зэрэг чухал асуудлуудыг хөндөн ярилцаж, харилцан туршлага солилцохын зэрэгцээ тус улсын "Бие биенээ дэмжин ажиллах” бодлогын хэрэгжилтийг ханган, хоёр улсын хамтын ажиллагааг нэг шатаар ахиулсан үр дүнтэй уулзалт боллоо хэмээн талууд дүгнэж байна.

Мөн тус хурлаар яригдсан гол асуудал бол үндэсний үйлдвэрлэлийг дэмжих, аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд гурван тал онцгойлон анхаарч, хамтран ажиллах тухай хэлэлцсэн байна.
БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Хөлөн Буйр хотод жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг дэмжих зорилгоор "Үйлс бүтээх төв” ажилладаг бөгөөд тус төвийн бойжуулах үйл ажиллагаатай манай төлөөлөгчид танилцсан байна. Тус төв нь төрөөс барьж буй бодлоготой нягт уялдаатай ажиллаж, жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд улсаас 100 хувь хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр зээл олгон, түрээсгүй ажлын байраар хангаж байгаагаас тод харагдаж байсан нь хөрсөнд буусан бодит дэмжлэг мөн гэж төлөөлөгчид онцолж байлаа.

Дээрх айлчлалын тухай мэдээллийг цаг тухай бүрт нь ӨМӨЗО-ы Хөлөн Буйр хотын хэвлэл мэдээллийг хэрэгслүүд олон нийтэд мэдээллэн ажиллаж байсныг энэ дашрамд дуулгахад таатай байна.

More 314 0

Category: Нийгэм

Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг Захиргааны шүүх хянан шийдвэрлэх үү?

2018/04/24

Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг Захиргааны шүүх хянан шийдвэрлэх үү?

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 15:20

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Д.Одбаяр 2018.04.02-ны өдөр Улсын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгч Ц.Зоригтод "Шүүхийн үйл ажиллагааг Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрт нийцүүлэх тухай” албан бичиг хүргүүлсэн тухай мэдээлэл хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гараад байгаа билээ.

Албан бичигт Захиргааны шүүх Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг хянан шийдвэрлэж байгаа буруу практикийг залруулж, хуулийг зөв хэрэглэх талаар албан ёсны тайлбар гаргах мөн холбогдох шүүхийн шийдвэрүүдийг хянаж, шаардлагатай арга хэмжээ авч, хариу ирүүлэхийг мэдэгдсэн байсан.

Үүний дараа 2018.04.18-ны өдөр Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанд Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын рефрэнт н.Дондогмаа " Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар ... Захиргааны хэргийн шүүх Засгийн газрын шийдвэрийг хүчингүй болгож байгаа асуудлаар Үндсэн хуулийн цэцэд асуудал тавиулахаар иргэнээр мэдээлэл гаргуулсан байгаа. Мэдээлэлд холбогдуулаад Цэцийн 2005 оны 2/02 дугаар дүгнэлт хүчинтэй байгаа талаар Дээд шүүхэд бичиг явуулсан байгаа. Хууль зүйн яаман дээр Захиргааны ерөнхий хууль болон Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах төсөл явж байгаа” гэх мэдээлэл өгсөн.

Дээрх асуудалд мэргэжлийн талаас нь харах, ярих шаардлагатай хоёр асуудал байна. Нэгт, Захиргааны шүүх Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг хянан шийдвэрлэх эсэх, Хоёрт, Цэцийн дарга хууль зөрчсөн тохиолдолд хариуцлага хүлээх ёстой юу?

Нэг. Захиргааны шүүх Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг хянан шийдвэрлэх эсэх

Цэцийн даргын албан бичигт дурдсан Цэцийн 2005 оны 2/02 дугаар дүгнэлтэд 2002 онд батлагдсан Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд Засгийн газрын шийдвэрийг Захиргааны хэргийн шүүх хянахаар хуульчилсан нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж дүгнэсэн байдаг. Цэцийн энэ дүгнэлт 2015 онд батлагдсан Захиргааны ерөнхий хуульд шууд хамаарахгүй. Учир нь Үндсэн хуулийн Жаран зургаадугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт " ... Үндсэн хуульд нийцээгүй гэж Үндсэн хуулийн цэц шийдвэр гаргавал зохих хууль, зарлиг, батламж, шийдвэр хүчингүй болно” гэж тодорхой заасан. Үүний дагуу Үндсэн хуулийн цэцийн 2/02 дүгнэлт гаргах үед хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан 2002 оны Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.1.1 дэх заалтыг 2005 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон. Зохих хууль, журам хүчингүй болох Үндсэн хуулийн зохицуулалттай тул одоо үйлчилж буй хуульд шууд адилтган хэрэглэх хууль зүйн боломжгүй.

Мөн Цэцийн дүгнэлтэд дурдсан Засгийн Газар нь төрийн гүйцэтгэх дээд байгууллага болохынхоо хувьд түүний шийдвэр хуульд нийцээгүй тохиолдолд өөрөө эсхүл УИХ хүчингүй болгоно, тиймээс Захиргааны хэргийн шүүх Засгийн газар, УИХ-ын энэ эрх хэмжээнд халдсан гэх зөрчлийг 2015 оны Захиргааны ерөнхий хуулиар бүрэн арилгасан гэж Үндсэн хуулийн болоод Захиргааны эрх зүйн судлаач доктор, профессорууд, мөн Захиргааны ерөнхий хуулийн төслийн багийн судлаач хуульч нар үндэслэл бүхий тайлбар хэлдэг. Тухайлбал,

Нэгдүгээрт. 2015 оны Захиргааны ерөнхий хуульд Захиргааны хэргийн шүүхийн хянах байгууллага, албан тушаалтныг нэрлэж жагсаадаг хууль зүйн техникээс татгалзаж, маргааны агуулга мөн чанараар тодорхойлох, хуваарилах зарчмын өөрчлөлт орж ирсэн. Эдгээр хуульд маргааны агуулга, мөн чанарыг Засгийн газраас гаргадаг шийдвэрийг улс төрийн шийдвэр, Цэцэд хамаарах маргаан, Захиргааны шийдвэр гэж ялгаж зохицуулсан. Тодруулбал, Засгийн газар Захиргааны Ерөнхий хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.1 дэх заалтад заасан төрийн гүйцэтгэх эрх мэдлийг хэрэгжүүлдэг төв, орон нутгийн бүх байгууллага гэдэгт улс төрийн бус захиргааны шийдвэр гаргасан, тэр захиргааны шийдвэр нь Цэцэд харъяалагдахгүй тохиолдолд л Засгийн газрын харъяа байгууллагуудын адил Захиргааны хэргийн шүүхийн хяналтад орж ирж байгаа.

Хоёрдугаарт. Цэц Засгийн газрын шийдвэрийг Үндсэн хуулиас бусад хуулийг зөрчсөн эсэх дээр дүгнэлт өгөхгүй, Цэц бусад хууль зөрчсөн эсэх дүгнэлт хийхгүй. Мөн иргэн, аж ахуйн нэгжийн зөрчигдсөн эрхийг сэргээх шийдвэр гаргахгүй. Яагаад гэвэл Цэцийн бүрэн эрхийг Үндсэн хуулиар Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, энэ талаарх маргааныг магадлан шийдвэрлэх хүрээнд тодорхойлсон байдаг.

Иргэн, аж ахуйн нэгж Засгийн газрын захиргааны шийдвэрээр Үндсэн хуулиас бусад хуулиар баталгаажсан эрх нь зөрчигдсөн тохиолдолд уул эрхээ хамгаалуулахаар шүүхэд гомдол гаргах, шударга шүүхээр шүүлгэх эрхтэй. Гэтэл Засгийн газрын захиргааны шийдвэрийг Захиргааны хэргийн шүүхийн харъяаллаас гаргавал иргэн, аж ахуйн нэгжийн эрх хуулийн хамгаалалтгүй болж, шүүхийн хяналтын гадна үлдэнэ. Цэц хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх эрх зүйн үр дагавартай шийдвэр гаргах боломжгүй.

Захиргааны хэргийн шүүхээр 2017 онд Засгийн газрын шийдвэр, үйл ажиллагаанд холбогдох маргааныг шийдвэрлэсэн зарим жишээг дурдъя.

"Хүний эрх хөгжил төв” ТББ болон "Утааны эсрэг ээж, аавууд” ТББ-иас Агаарын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл хүссэн асуулга бүхий өргөдөлд хариу өгөхгүй байгаа Засгийн газрын эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоож, өргөдлийг шийдвэрлэн хариу өгөхийг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасныг Засгийн газар хүлээн зөвшөөрч, Захиргааны хэргийн шүүхээс эвлэрэлийг баталгаажуулсан байдаг.

Мөн зургаан ТББ-ын хамтарсан нэхэмжлэлтэй Дүнжингарав хаврын бүсийн уралдааны товыг баталсан Засгийн газрын 2017 оны 63 дугаар тогтоолд холбогдох маргааныг шийдсэн. Засгийн газар жил бүрийн 10.01-ний өдрөөс 05.01-ний өдөр хүртэл улс, аймаг, сумын хэмжээний хурдан морины уралдаан бэлтгэл шат болон уралдааны явцад хүүхдээр морь унуулах, аливаа хэлбэрийн морин уралдаан зохион байгуулахыг хориглосон.

Эрх мэдэл хуваарилах онолын хувьд ч хууль хэрэглээний дээрх маргаан шүүхээр шийдвэрлэгдэх ёстой. Засгийн Газрын шийдвэрийг Засгийн газар өөрөө эсхүл УИХ хүчингүй болгоно гэсэн нь Засгийн Газрын шийдвэр, үйл ажиллагааг Захиргааны шүүхээр хянах агуулгыг огт үгүйсгээгүй. Үүнийг захиргааны эрх зүйн хүрээнд "урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа” гэж үздэг.

Хоёр. Цэцийн дарга хууль зөрчсөн эсэх, зөрчсөн тохиолдолд хариуцлага хүлээх ёстой юу?

Цэцийн даргад Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчид хуулийн албан ёсны тайлбар гаргахыг, мөн хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийдвэрүүдийг хянаж, шаардлагатай арга хэжээ авч, хариу ирүүлэх мэдэгдэл хүргүүлэх, даалгах эрх хэмжээ хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа ямар ч хуулиар олгоогүй.

Нэгдүгээрт, Үндсэн Хуулийн цэцийн тухай хуулиар Цэцийн даргын эрх хэмжээг Цэцийн үйл ажиллагаагаа явуулах нөхцөлийг хангах, хуралдааны бүрэлдэхүүнийг томилох, гишүүдийн ажил үүргийг хуваарилж, гүйцэтгэлийн хяналт тавих, Цэцийг төлөөлөн бусад байгууллага, албан тушаалтантай харилцах хүрээнд тодорхойлсон. Эндээс Цэцийн даргын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчид хүргүүлсэн албан бичгийн агуулга нь Цэцийг төлөөлөн бусад байгууллага, албан тушаалтантай харилцах эрх хэмжээний хүрээнд байсан уу? гэх асуулт гарна. Нөгөө талаас нь аваад үзвэл, УДШ-ийн Цэцтэй харьцах бүрэн эрхийг Үндсэн хуулийн Тавьдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт ".. хууль, түүнд заасан хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах талаар Үндсэн хуулийн цэц, Улсын ерөнхий прокуророос шилжүүлсэн асуудлыг хянан шийдвэрлэх” гэх хүрээнд тодорхойлсон.

Гэтэл Цэцийн даргын албан бичигт дурдсан асуудлууд нь хууль, түүнд заасан хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах талаар асуудалд хамаарахгүй нь илэрхий. Тодруулбал, Захиргааны хэргийн шүүхийн зорилго нь иргэний нийтийн эрх зүйн субъектив эрхийг хамгаалах, түүгээр дамжуулан захиргааны үйл ажиллагаа хуульд нийцэж байгаа эсэхэд хяналт тавихад оршдог. Тиймээс ч Засгийн газрын Цэцэд харъяалагдахгүй захиргааны шийдвэр Захиргааны шүүхийн хяналтад байх ёстой. Нийтийн ашиг сонирхол нь хувь иргэний ашиг сонирхолтой бүхэлдээ эсхүл зарим хэсэг нь давхцах, хоорондоо сөргөлдсөн байдалтай байж болдог учраас хувь иргэний эрхийг сэргээдэг Захиргааны шүүхийн хяналт шаардлагатай байдаг.

Тухайлбал, Эзэмших эрхтэй газар, Хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй ордыг тусгай хэрэгцээнд авсан Засгийн газрын тогтоолуудтай холбоотой маргааныг Захиргааны шүүх хянаж нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, зөрчигдсөн эрхийг сэргээсэн байдаг. Мөн урт нэртэй хуулийн дагуу хориглосон талбайтай давхцсан гэх үндэслэлээр тусгай зөвшөөрлийг төрийн мэдэлд шижлүүлсэн ч нөхөх олговор олгоогүй эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоосон шийдвэр ч гарсан байдаг.

Мөн албан бичигт "Захиргааны хэргийн шүүхийн дээрх буруу практик эцэстээ холбогдох хуулийн талаарх, Үндсэн хуулийн маргаан болох түвшинд хүрээд байна” гэсэн нь Цэцийн гишүүн хянан шалгаж байгаа маргааны талаархи саналаа урьдчилан хэлэх, энэ талаар бусдад зөвлөгөө өгөх эрхгүй гэж заасанд нийцээгүй. Учир нь Цэцийн урьд гаргасан дүгнэлт, тогтоол хүчинтэй байгаа гэх үндэслэлээр маргаан үүсгэхээс татгалзсан тогтоол гарсан эсэх, эсхүл урьд хүчингүй болгосон хуулийн заалтыг агуулгаар нь сэргээсэн гэх үндэслэлээл Их суудлаар асуудал шийдэх эсэх тодорхойгүй үед Цэцийн дарга дангаар урьдчилан саналаа илэрхийлэг, Дээд шүүхэд зөвөлгөө, шаардлага бүхий бичиг явуулах эрх хэмжээ байхгүй.

Хоёрдугаарт, Цэцийн даргын албан бичигт "Нэр бүхий иргэд мэдээлэлдээ үндэслэл болгон Засгийн газрын шийдвэрийг хүчингүй болгосон Захиргааны хэргийн шүүхийн хэд хэдэн шийдвэрийг эш татсан байна ... Монгол Улсын дээд шүүхээс Захиргааны хэргийн шүүхийн энэхүү буруу практикийг залруулж ... хуулийг зөв хэрэглэх талаар албан ёсны тайлбар гаргах буюу холбогдох шийдвэрүүдийг хянан үзэх зэргээр шаардлагатай арга хэмжээ авч, хариу ирүүлэхийг үүгээр мэдэгдэж байна” гэсэн нь Дээд шүүхээс хууль зөрчсөн үйлдэл хийхийг шаардсан шинжтэй.

Дээд шүүх Үндсэн хуульд зааснаар давж заалдах болон хяналтын журмаар доод шатны шүүхийн шийдвэрийг хянан үзэх эрхтэй. Энэ хүрээнд 2015 онд Захиргааны ерөнхий хууль, 2016 онд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль үйлчилж эхэлсэн өдрөөс хойш Засгийн газрын шийдвэрийн талаарх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн доод шатны шүүхийн шийдвэрийг хянаж байгаа. Эдгээр маргааныг Дээд шүүхийн захиргааны хэргийн танхим Захиргааны хэргийн шүүхийн харъяалан шийдэх маргаан мөн гэж дүгнэн хянасан. Энд хоёр зүйлийг тодотгоход,

Хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хэрэглэх хууль нь Үндсэн хуульд нийцээгүй байна гэж шүүгч, шүүх бүрэлдэхүүн үзвэл тухайн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг түдгэлзүүлж, Дээд шүүхэд санал гаргах зохицуулалттай. Энэ хүрээнд Засгийн газрын шийдвэрт холбогдох shuukh.mn-д байршуулсан 20 шийдвэрийг гаргасан шүүгчид Дээд шүүхэд санал гаргах бүрэн боломжтой байсан. Гэхдээ 2015 онд Захиргааны ерөнхий хууль, 2016 онд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулв Үндсэн хуульд нийцсэн гэж үзэж маргааныг шийдсэн. Гэтэл, Цэцийн дарга тус хуулиуд Үндсэн хуульд нийцээгүй гэж дүгнэж, зөв хэрэглэх талаар албан ёсны тайлбар гаргахыг Дээд шүүхээс шаардсан.
Дээд шүүх нь Үндсэн хуулийн Тавьдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 2-т зааснаар "давж заалдах болон хяналтын журмаар доод шатны шүүхийн шийдвэрийг хянан үзэх” эрхтэй. Ийнхүү хянан шийдвэрлээд гарсан тогтоол, шийдвэртэй холбоотой гомдлыг Дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүгчдийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх үндэслэлтэй гэж Ерөнхий шүүгч үзсэн тохиолдолд дахин хянах боломж байдаг. Гэхдээ энэ боломжийг зөвхөн хэргийн оролцогчид тогтоол, шийдвэрийг гардаж авснаас хойш 30 хоногийн дотор эдлэх эрхтэй. Гэтэл, Цэцийн дарга иргэдийн мэдээлэлд дурдсан, хавсаргасан шийдвэрүүдийг хянан үзэх зэргээр шаардлагатай арга хэмжээ авч, хариу ирүүлэхийг даалгаж байгаа нь шүүхийн шийдвэрүүдийг дахин хянуулах агуулгатай байгаа.

Дээрх агуулга, шаардлага нь Үндсэн хууль болоод Шүүхийн тухай хуульд заасан "шүүгчээс шүүн таслах үүргээ хэрэгжүүлэхэд хөндлөнгөөс оролцож болохгүй” гэж заасан шүүхийн улс төр, хууль зүйн баталгааг шууд зөрчиж байгаа.

Тиймээс Цэцийн дарга дээр хууль зөрчсөн үйлдэлдээ хариуцлага хүлээх ёстой. Үндсэн хуулийн Жаран тавдугаар зүйлийн 4 дэх хэасэгт Цэцийн дарга, гишүүн хууль зөрчвөл Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрт анх илгээсэн байгууллагын саналыг үндэслэн УИХ эргүүлэн татаж болно гэж заасан. Энэ заалтын цэцийн шийдвэр анх илгээсэн байгууллагын санал гэдгийг зэрэгцээ байх ёсгүй гэж үзэж, УИХ-ын 2016 оны 02 дугаар сарын 19-ний өдрийн 29 дүгээр тогтоолоор Цэцийн дарга Ж.Амарсанааг урьдчилсан дүгнэлт хийсэн гэх үндэслэлээр эгүүлэн татсан байдаг. Ингэхдээ Цэцийн дарга огцруулах, эгүүлэн татах эсэх асуудлыг ердийн хуулиар зохицуулаагүй байдаг учраас Үндсэн хуулийн заалтыг үндэслэж, хууль зөрчсөн эсэхийг УИХ тогтоож, эгүүлэн татах бүрэн эрхээ хэрэгжүүлнэ гэх зарчмаар асуудалд хандсан. Тиймээс энэ удаад адил тохиолдолд адил зарчим яригдах нь шударга ёсонд нийцнэ.

Эцэст нь, Цэцийн дарга албан бичигтээ Цэцийн 2005 оны 2/02 дугаар дүгнэлтийг хүчинтэй байгааг дурдаж, Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн 9.4 дэх хэсэгт заасныг үндэслэж Дээд шүүхэд материал шилжүүлсэн. Тус нөхцөл байдлыг хуулийн талаас нь дүгнэвэл 1-т иргэдийн мэдээлэлд дурдсан асуудлаар Цэц маргаан үүсгэхээс татгалзсан, 2-т энэ асуудлаар дахин маргаан үүсэхгүй, 3-т 2005 оны 2/02 дугаар дүгнэлтээр хүчингүй болгосон хуулийн заалтыг агуулгаар нь сэргээсэн гэж үзэж Их суудлын хуралдаан зарлахгүй гэж дүгнэх боломжтой. Тиймээс одоо Шүүхийн тухай хуульд зааснаар Дээд шүүх Цэцээс шилжүүлсэн асуудал буюу Засгийн газрын захиргааны шийдвэрийг Захиргааны хэргийн шүүх хянах эсэхийг шийдэх болж байна.

Хуульч, судлаач Б.Наранцэцэг

More 305 0

Category: Нийгэм

Дээд шүүхээр хянан хэлэлцсэн хэрэг өсчээ

2018/04/24

Дээд шүүхээр хянан хэлэлцсэн хэрэг өсчээ

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 15:03

Улсын Дээд шүүх 2018 оны нэгдүгээр улирлын байдлаар эрүү, иргэн, захиргааны нийт 1127 хэрэг хүлээн авч, шүүх хуралдаанаар 734 хэрэг хянан шийдвэрлэжээ. Шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэсэн хэргийн 17.4 хувь нь эрүүгийн, 64.4 хувь нь иргэний, 18.1 хувь нь захиргааны хэрэг байна.

Эрүүгийн шүүн таслах ажиллагааны талаар

Улсын Дээд шүүхийн Эрүүгийн хэргийн танхим нийт 223 хэрэг хүлээн авч, 128 хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэж, 29 хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэхгүйгээр шүүгчийн захирамжаар буцааж, 24 хэргийг Ерөнхий шүүгчийн ажлын албанд шилжүүлжээ.

Эрүүгийн хэргийн танхимын хяналтын шатны шүүх хуралдаан нийт 18 өдөр хуралдаж, өдөрт дунджаар 7.1 хэрэг хэлэлцжээ. Эрүүгийн хэргийн танхимд хяналтын шатны журмаар ирүүлсэн 199 хэргээс нэг шүүгчид 39.8 хэрэг ногдож байна.

Хяналтын журмаар шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэгдсэн 128 хэргийн 50 хувь буюу 64 хэргийн тогтоол, магадлалыг хэвээр үлдээж, гомдол, эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгож, 20.3 хувь буюу 26 хэргийн тогтоол, магадлалд өөрчлөлт оруулж, 29.7 хувь буюу 38 хэргийн тогтоол, магадлалыг хүчингүй болгожээ.

Хүчингүй болгосон 38 хэргийн 73.7 хувь буюу 28 хэргийг шүүхээр дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж, 5.3 хувь буюу 2 хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, 21 хувь буюу 8 хэргийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, магадлалыг хүчингүй болгосон байна.

Хяналтын шатны эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн хэргийн 83.6 хувь буюу 107 хэргийг ялтан, хохирогч, тэдний хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн гомдлоор, 1.5 хувь буюу 2 хэргийг иргэний нэхэмжлэгчийн гомдлоор, 14.8 хувь буюу 19 хэргийг прокурорын эсэргүүцлээр хэлэлцжээ.

Өмнөх онтой харьцуулахад хүлээн авсан эрүүгийн хэрэг 94-өөр буюу 73 хувиар, хяналтын шатны шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн хэрэг 61-ээр буюу 91 хувиар, нэг шүүгчид ногдох хэрэг 18.7-оор буюу 88.6 хувиар тус тус өссөн байна.

Иргэний шүүн таслах ажиллагааны талаар

Иргэний хэргийн танхим нийт 656 хэрэг хүлээн авч, 473 хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэж, 7 хэргийг шинээр илэрсэн нөхцөл байдалд тооцуулахаар хэлэлцэж, 6 хэргийг хяналтын журмаар хэлэлцэхээс татгалзаж, 2 хэргийн харьяаллыг тогтоосон байна.

Иргэний хэргийн танхимын хяналтын шатны шүүх хуралдаан нийт 24 өдөр хуралдаж, өдөрт дунджаар 20 хэрэг хэлэлцжээ. Иргэний хэргийн танхимд хяналтын шатны журмаар ирүүлсэн 656 хэргээс нэг шүүгчид 93 хэрэг ногдож байна.

Хяналтын журмаар хэлэлцэгдсэн иргэний 473 хэргийн 54.3 хувь буюу 257 хэргийн шийдвэр, магадлалыг хэвээр үлдээж, гомдлыг хангахгүй орхиж, 10.1 хувь буюу 48 хэргийн шийдвэр, магадлалыг хүчингүй болгож, дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж, 19.7 хувь буюу 93 хэргийн шийдвэр, магадлалд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, 12.3 хувь буюу 58 хэргийн магадлалыг бүхэлд нь буюу зарим хэсгийг хүчингүй болгож, шийдвэрийг хэвээр үлдээх буюу өөрчилж, 3.6 хувь буюу 17 хэргийн шийдвэр, магадлалыг хүчингүй болгож, хэргийг буюу нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгожээ.

Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн 473 хэргийн 364 нь нэхэмжлэгчийн, 547 нь хариуцагчийн, 2 нь гуравдагч этгээдийн гомдлоор хянан хэлэлцэгджээ.

Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн 473 хэргийг эрх зүйн төрлөөр авч үзвэл Иргэний хуулиар 210, Хөдөлмөрийн тухай хуулиар 169, Гэр бүлийн тухай хуулиар 15, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулиар 66, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар 7, бусад хуулиар 6 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн байна.

Өмнөх онтой харьцуулахад хүлээн авсан иргэний хэрэг 195-аар буюу 42.6 хувиар, хяналтын шатны шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн хэрэг 137-оор буюу 40.7 хувиар, нэг шүүгчид ногдох хэрэг 28-аар буюу 43 хувиар тус тус өсчээ.

Захиргааны шүүн таслах ажиллагааны талаар

Захиргааны хэргийн танхим нийт 248 хэрэг хүлээн авч, 133 хэргийг хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэж, 18 хэргийг хуралдаанд оролцуулахгүйгээр, гомдлыг хүлээн авахаас татгалзсан шүүгчийн захирамжид гомдол гаргасан 9 хэргийг, шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хянуулах тухай 11 хүсэлтийг шийдвэрлэж, 34 хэргийг Ерөнхий шүүгчийн ажлын албанаас хариу өгчээ.

Захиргааны хэргийн танхимын хяналтын шатны шүүх хуралдаан нийт 16 өдөр хуралдаж, өдөрт дунджаар 8.3 хэрэг хэлэлцжээ. Захиргааны хэргийн танхимд хяналтын шатны журмаар ирүүлсэн 208 хэргээс нэг шүүгчид 29.7 хэрэг ногдож байна.

Хяналтын шатны журмаар хэлэлцэгдсэн 133 хэргийн 67.7 хувь буюу 90 хэргийн шийдвэр, магадлалыг хэвээр үлдээж, гомдлыг хангахгүй орхиж, 9.8 хувь буюу 13 хэргийн шийдвэр, магадлалд өөрчлөлт оруулж, 22.5 хувь буюу 30 хэргийн шийдвэр, магадлалыг хүчингүй болгожээ. Шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хянуулах тухай 19 хэргээс 11 хэргийн хүсэлтийг хангаагүй байна.

Хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн нийт 133 хэргийн 47 нь нэхэмжлэгчийн, 35 нь хариуцагчийн, 27 нь гуравдагч этгээдийн, 68 нь хэргийн оролцогчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн, 3 нь гомдол гаргагчийн, 28 нь өмгөөлөгчийн гомдлоор хянан хэлэлцэгджээ.

Хяналтын шатны захиргааны хэргийн шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн 133 хэргийг эрх зүйн төрлөөр авч үзвэл Төрийн албаны маргаан 44, Газрын маргаан 25, Ашигт малтмалын маргаан 15, Татварын маргаан 12, Эд хөрөнгийн бүртгэлтэй холбоотой маргаан 10, Шүүхийн Ёс зүйн хорооны магадлалтай 4, бусад маргаан 23 байна.

Өмнөх онтой харьцуулахад хүлээн авсан захиргааны хэрэг 48-аар буюу 30 хувиар, хяналтын шатны шүүх хуралдаанаар шийдвэрлэсэн хэрэг 25-аар буюу 23.1 хувиар, нэг шүүгчид ногдох хэрэг 29.7-аар буюу 30.2 хувиар тус тус өсчээ.

ЭХ СУРВАЛЖ: http://www.supremecourt.mn

More 241 0

Category: Нийгэм

Хотын дарга С.Батболд “ГАН ХИЙЦ” компаний үйл ажиллагаатай танилцлаа

2018/04/24

Хотын дарга С.Батболд “ГАН ХИЙЦ” компаний үйл ажиллагаатай танилцлаа

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 15:01

Хотын удирдлага 20 гаруй жилийн дараа нийслэлд төвлөрдөг томоохойн үйлдвэр аж ахуйн газруудын үйл ажиллагааг дэмжихээр болж энэ ажлыг хотын дарга С.Батболд эхлүүлээ. Тэрээр амралтын өдрүүдэд "Ган хийц” компаний есөн үйлдвэртэй танилцсан байна. Тус компаний ТҮЗ-ийн дарга, Монгол улсын зөвлөх инженер, аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан М.Даваасүрэн үйлдвэрүүдээ танилцуулав.

Тус компаний үйлдвэрүүд нь үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж техник технологио тасралтгүй сайжруулж ажлын байрыг нэмэгдүүлэн тэр хэмжээгээрээ төсөвд болон хотод ихээхэн орлого оруулдаг. "Ган хийц" компаний утаагүй зуухны үйлдвэр засварын үйл ажиллагааг хотын дарга ихээхэн сонирхож өндрөөр үнэлэн бодит дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллахаар болсон байна.

More 165 0

Category: Мэдээ мэдээлэл / Нийгэм

KOREAN AIR КОМПАНИЙН ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН ЭХНЭР АЖИЛЧДАА ДАРАМТАЛЖ БУЙ БИЧЛЭГ

2018/04/24

KOREAN AIR КОМПАНИЙН ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН ЭХНЭР АЖИЛЧДАА ДАРАМТАЛЖ БУЙ БИЧЛЭГ

Author: zulaa on 24-04-2018, 14:07

Өмнөд Солонгосын иргэний агаарын тээврийн томоохон компанийн эзний гэр бүлийг тойрсон дуулиан дэлхийн өнцөг булан бүрт анхаарлын төвд өртсөөр байна.

More 264 0

Category: Дэлхий дахинд / Видео

Д.Жигжиднямааг “Ийст винд” ХХК-ийн талд үйлчилсэн гэх гомдлыг “Монретранс” ХХК-ийн зүгээс албан ёсоор гаргаж байжээ

2018/04/24

Д.Жигжиднямааг “Ийст винд” ХХК-ийн талд үйлчилсэн гэх гомдлыг “Монретранс” ХХК-ийн зүгээс албан ёсоор гаргаж байжээ

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 12:56

Төмөр зам бол улс орны эдийн засаг, аюулгүй байдалтай шууд холбоотой стратегийн чухал салбар. Тэрчлэн манай улсын тухайд төр, хувийн хэвшлийн төмөр замууддаа 100 хувь эзэн шиг байх цаг болсон гэдгийг учир мэдэх хүмүүс хэлдэг. Тэгэхийн тулд төр засгийн шийдвэр гаргагчид хийгээд энэ салбарын туршлагатай мэргэжилтнүүдийн байр суурь нэг цэгт огтлолцох ёстой.

Харамсалтай нь сүүлийн жилүүдэд төмөр зам тойрсон улстөржилт, попролт хэрээс хэтэрсэн. Тэрдундаа улсын эдийн засагт жин дарах хувь нэмрийг оруулж ирсэн УБТЗ-ыг, утга замбарааг нь алдагдтал улстөржүүлсний цаана Монголын эрх ашигт үйлчилсэн аливаа бодлогын шийдвэрүүд гарах үнэтэй цаг хугацааг алдаж өнөөдрийг хүрэв.

Монголчууд "Дээрээ суудлаа олохгүй бол, доороо гүйдлээ олохгүй” гэдэг үгийг зүгээр ч нэг хэлдэггүй л дээ. Тэгвэл УБТЗ гэдэг их айлыг сүүлийн жил гаруйн хугацаанд удирдаж буй Д.Жигжиднямаа гэдэг хүний үг нь шударга янзтай ч, үйл хэрэг нь балаг дагуулсан нэгэн үү гэж харахаас өөр аргагүй анхаарал татсан мэдээллүүд олон байна. Гол нь Д.Жигжиднямаа УБТЗ-ын дарга болохоосоо өмнө орлогч даргаар ажиллаж байсан. Тэрчлэн түүний балагтай үйлдлүүдийн үүх түүхийг баримтад тулгуурлан харахад орлогч дарга байх үедээ хувь эрх ашигтаа нийцүүлсэн үйл ажиллагаануудыг хийж гаршсан нэгэн үү? гэдэг асуулт эрхгүй тавигдаж буй юм.

Чухал салбарыг, чухал байгууллагыг залж байгаа хүнээс бид хариуцлага асуух, шаардах эрхтэй. Тиймээс ч Д.Жигжиднямаатай холбоотой ноцтой мэдээллүүдийг цувралаар нийтлэх нь зөв болов уу. Гэхдээ нэг зүйлийг тодотгоход, хэвлэл мэдээллийн салбар бол хууль хүчний байгууллага биш! Мөрдөн шалгаж, хянаж, шүүдэг хуулийн байгууллага шиг бүтэц биш учраас бид хэн нэгнийг буруутган яллах бус харин нийгмээ эрүүл саруул байлгахын төлөөх эрэлхийлэл, тууштай байдалдаа хөтлөгдөн, асуудлыг баримтад тулгуурлан өгүүлэх учиртай. Харин тэрхүү асуудлуудын араас холбогдох байгууллагууд нь анхаарал тавьж, нийгэмд зөв мэдээлэл очиж байвал, хэвлэлийнхэн бид үүргээ биелүүлж буй хэрэг билээ. Ингээд олныг үл нуршин УБТЗ-ын дарга Д.Жигжиднямаатай холбоотой мэдээллийн эхний цувралыг хүргэе.

Д.Жигжиднямаа ба "Ийст Винд” ХХК

Д.Жигжиднямааг УБТЗ-ын даргаар томилогдох үед Киприйн оффшорт бүртгэлтэй "Ийст Винд” компанитай холбоотой, төмөр замыг хувь эрх ашигтаа, хөлжихдөө ашиглаж өдийг хүрсэн гэх мэдээлэл хэвлэлийн хуудаснаа нийтлэгдэж байв. Тэр талаар нь бичсэн "Өглөөний сонин”-ыг "Ийст Винд” компанийн зүгээс хуулийн байгууллагад өгсөн байдаг. "Ийст Винд” компанийн тухайд Д.Жигжиднямаатай ямарч холбоогүй гэсэн байр суурийг илэрхийлдэг аж.

Тэгвэл одоо таны харж буй баримт өөр зүйлийг өгүүлнэ.

Олон улсын тээвэр зуучлалын "Монретранс” ХХК-ийн зүгээс 2016 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдөр тухайн үед УБТЗ-ын даргын үүрэгт ажлаа гүйцэтгэж байсан Л.Пүрэвбаатарт илгээсэн албан захидлын Монгол, Орос хэл дээрх хоёр хувилбарын баримт юм.

Захидалд: "Монретранс” ХХК нь энэхүү захидлаар танд "ОК РУСАЛ” компанийн зар шалгаруулалтаар УБТЗ-ын Замын-үүд өртөөнөөс "РЖД” НХНН-ийн Обпорска, Гончарова, Камьнита, Красноярск-Северный, Обпорская и Орловка өртөө хүртэп өнгөт металлын нунтаг, цахиурын талстыг тээвэрлэхэд хагас болон задгай вагоны хариуцах цогц зуучлагчаар ОХУ-ын Эн-Логистика НХНН нь 2016 оны гуравдугаар сард ялагчаар сонгогдсон гэдгийг мэдээлж байна. Бид ОХУ-ын Эн-Логистика НХНН-ийн Монгол дахь эрх бүхий төлөөлөгч юм.

УБТЗ-д өмнө нь илгээсэн захидал болон энэхүү мэдээллийн эсрэг орлогч дарга Д.Жигжиднямаа ОАХХ тээврийн бичиг баримтын 23 дахь параграф, тээврийн хөлсний төлбөрийн өөрчлөх тухай үүрэг өгчээ. Түүний даалгавраар "ОАХХ-ийн зааврын 25 дугаар тээвэрлэлтийн гэрээг зөрчих”- ийг зөрчиж Монгол дахь талбөр төлөгч "Монретранс” ХХК-ийн бичлэгийг дарж илгээгчийн болон ачааны өмчлөгчийн бичгээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр тээврийн бичиг баримтын 12-т "Ийст винд” гэж тавигдсан байна.

Вагонууд нь "Ийст винд”-ээс УБТЗ-ын удирдах газарт илгээсэн захианы дагуу Сүхбаатар өртөө хүртэл аялаад зогсоод байна. Өнөөдрийн байдлаар ачааг хүргэх хугацааг зөрчиж ОК РУСАЛ компанийн ачаатай арван нэгэн вагон зогсонги байдалд байна. Үүсээд байгаа нөхцөл байдлаас шалтгаалан "Монретранс” ХХК нь ОК РУСАЛ компанийн ачааны талаар шийдвэр гаргах зуучлах эрхээ алдаад байна. "Монретранс”ХХК-ийн удирдлага нь бичгээр болон амаар тухайн асуудлыг шийдвэрлэх талаар нэг бус удаа хандсан боловч танай орлогчоос ямар нэгэн хариу өгөөгүй.

ОК РУСАЛ компани нь таниас тухайн хөдөлгөөний процесст хөндлөнгөөс шууд оролцохыг шаардаж байна. Үүнийг удаашруулах нь ОХУ дахь хөнгөн цагааны тээвэрлэлтийг зогсоох, ОК РУСАЛ компанийн ачаатай вагоныг саатуулснаар материалын хариуцлага хүлээх нөхцөл байдлыг үүсгэж болох юм. Таниас үүсээд байгаа нөхцөл байдлын учрыг олохыг гүнээ хүсэж тухайн асуудлаар нааштай шийдвэр гарган вагонуудыг удаахгүйгээр Монголоос гаргана гэдэгт итгэж байна” хэмээн өгүүлсэн байгаа юм.

Тэгэхээр энэ баримт бол ямар ч байсан зар шалгаруулалтаар хууль журмын дагуу шалгарсан компанийн зүгээс гаргасан гомдол. Тэрчлэн замын орлогч дарга Д.Жигжиднямааг "Ийст Винд” ХХК-д давуу эрх олгосон асуудлыг шалгаж өгөөч гэж хүссэн албан захидал байна. Тэгэхээр Д.Жигжиднямаа ба "Ийст Винд”ХХК нь тодорхой холбоо сүлбээтэй байж болзошгүйг энэхүү захидлын агуулга сануулж буйг тодотгоё.

Мөн бас нэг анхаарал татсан баримтыг хүргэе.

Энэхүү баримтад Монголын үндэсний компаниуд транзит ачаа олж тээвэрлэх боломж муу байгаа талаар, мөн нөгөөх л "Ийст Винд” компани давуу эрхтэй байгааг харуулж байна.

Д.Жигжиднямаа төмөр замын салбарт олон жил ажилласан туршлагатай байж болох ч, "Улаанбаатар төмөр зам”-ыг хувийн байгууллага мэт удирдан аж ахуйн нэгжүүдийг дарамтлах болсон гэх мэдээлэлд холбогддог нь үнэн. "Монретранс” ХХК-ийн зүгээс илгээсэн албан захидалд дурдсан үйл явцаас болоод хоёр хөршийн компаниуд арга ядахдаа ачаа бараагаа Манжуураар дайруулан Орос руу оруулах болсон талаар тухайн үед яригдаж байсан билээ.

Хэрэв Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дайран өнгөрөх бол заавал "Ийст Винд” гэх компаниар тээвэр хийлгэх ёстой гэж Д.Жигжиднямаа дарга зарлигдсаны балаг нь тэр байсан гэх мэдээлэл бий. Түүнчлэн Киприйн оффшор бүсэд бүртгэлтэй "Ийст Винд”-ийн ард Д.Жигжиднямаа дарга түшиг болоод байж байдаг гэх мэдээлэл эх сурвалжуудаас гадагшилж байлаа.

Ер нь бол Д.Жигжиднямаатай холбоотой сүүлийн үед дэлгэгдэж буй баримтуудаас үзэхэд тэрээр оффшортой "сүжирдэг” нэгэн байж болзошгүй байгаа юм.

Эрүүгийн цагдаагийн газрын Эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн мөрдөгчид УБТЗ-ын дарга Д.Жигжиднямаагийн төрсөн дүү Д.Жүгдэрнямын "Фрейткоммондити консалтантс” ХХК-д нэгжлэг хийгээд байгаа юм. Д.Жүгдэрням сүүлийн 3 жил гаруйн хугацаанд Хонконгод бүртгэлтэй 'Class trading limited' компаниар дамжуулан 7.5 сая ам.доллар хил гарган мөн оруулж ирсэн, оффшор бүсээр дамжуулан мөнгө угаасан байж болзошгүй гэсэн үндэслэлээр шалгагдаж буйг хэвлэлүүд эх сурвалжийн мэдээлэлд үндэслэн нийтлэсэн.

Мөн Хонгконгд бүртгэлтэй компаниас Д.Жигжиднямаа, Ц.Жүгдэрням нарын Монголд эзэмшиж байсан "Фрейткоммондити Консалтантс” ХХК-луу 5,8 сая ам.доллар орж ирсэн. Гэтэл тус компаниа татан буулгаж шинээр "Скай профейшнл ложистик” ХХК-ийг Д.Жигжиднямаагийн дүү Ц.Жүгдэрням, хүү Ж.Гарьд нар нь үүсгэн байгуулж ажиллуулж байгаагийн цаана, мөнгөний урсгалаа нуух гэсэн арга нуугдаж байгаа юу гэдэг асуулт яах аргагүй тавигдана.

Гол нь Хонгконгд бүртгэлтэй компаниас УБТЗ-ийн дарга Д.Жигжиднямаагийн дансанд 250 000 ам.доллар, "Скай профейшнл ложистик” ХХК-ийн захирал Ц.Жүгдэрнямын дансанд 320 000 ам.доллар, хүү Ж.Гарьдын дансанд 120 000 ам.доллар, УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайханы дүү Б.Учирсайханы дансанд 120 000 ам.доллар, УБТЗ-д ажилладаг Б. Энхбаярын дансанд 38 000 ам.доллар тус тус шилжиж орсон нь илэрсэн тухай мэдээлэл хуулийнхнаас гадагшилж, хэвлэлийнхний анхааралд орж ирээд байна. Чухам харин нягталж шалгах ажлыг хуулийнхан сайтар хийх ёстой юм.

Д.Жигжиднямааг яллагдагчаар татах тогтоолыг АТГ-аас Нийслэлийн прокурорт хүргүүлсэн гэх мэдээллийг албаны эх сурвалж өгснөөс хойш тодорхой хугацаа өнгөрч буй. Тэрчлэн Монгол руу оруулж, гаргаж тоглосон олон сая ам.долларын эх үүсвэр нь чухам юу вэ? УБТЗ-ыг өөрийн хөрөнгөжих эх үүсвэрээ болгосон уу гэдэг асуултад хуулийнхан тодорхой хариуг өгөх биз.

Дараагийн цувралд Д.Жигжиднямаа болон УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан нарын бизнесийн түншлэлийн цаана чухам юу нуугдаж буй талаар баримтад тулгуурлан өгүүлнэ.

Үргэлжлэл бий...

Д.Баяр

More 265 0

Category: Гол мэдээ / Шар мэдээ

НООЛУУРЫН ЗАХ ЗЭЭЛЭЭ ХАМГААЛАХ НИРГЭСЭН ХОЙНО НЬ ХАШГИРСАН БОДЛОГО

2018/04/24

НООЛУУРЫН ЗАХ ЗЭЭЛЭЭ ХАМГААЛАХ НИРГЭСЭН ХОЙНО НЬ ХАШГИРСАН БОДЛОГО

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 12:39

Ноолуурын зах зээл урд хөршийн наймаачдын гарт төвлөрчихсөн яваа. Монгол Улсын зах зээлээ хамгаалах бодлогоо өнөөдрийг хүртэл хийж хэрэгжүүлж чадахгүй байгаа. Жил бүрийн хаврын саруудад зөөлөн алт буюу ноолуурын ханш өсдөг. Ийм дүр зурагтайгаар арав гаруй жилийг бид угтаж, үдсээр.

Дотоодын зах зээлээ хамгаалах бодлого байхгүйгээс Хятад панзчид өөрсдийн дураар үнэ ханш тогтоодог болсон нь нууц биш. Тэд юу гэж хэлнэ түүгээр нь болдог жамтай. Ноолуур гарах цагаар БНХАУ-аас цүнхтэй мөнгөө үүрэн орж ирэх хятад иргэд гурав болон дөрөвдүгээр сард хамгийн чанартай ноолуурыг худалдан авчихаад нутаг буцдаг аж. Харин үлдсэн жоохон ямааны үсийг дотоодын аж ахуйн нэгжүүд авдаг байна. Ер нь, Засгийн газар бодлогогүй, алсаа харахгүй яваагаас зөөлөн алт хэмээн нэрлэгдэх баялгаа гадныханд алдаж байгаа хэрэг.

Ийнхүү хэлэх шалтгаан нь дэлхийн тансаг хувцас, хэрэглэл, чимэглэлийн зах зээлд жилдээ 60 тэрбум ам.доллар эргэлддэг. Үүний дөрвөн тэрбум нь ноолууран бүтээгдэхүүнд ногддог байна. Хөнгөн, дулаан, зөөлөн гээд үнэхээр л дээдсийн хэрэглээ болох тансаг эдлэлийн үндэс, уурхай нь ямаа. Тэгвэл дэлхийдхамгийн чанартай ноолуур гаргадаг нь Монгол, БНХАУ гэж тодорхойлогджээ. Өөрөөр хэлбэл, өвлийн ямаатай улс юм. Магадгүй төрийн бодлого зөв байх аваас тансаг хэрэглэлд зарцуулах дөрвөн тэрбумыг тэр чигээр нь цуглуулж чадахгүй юм аа гэхэд ядаж 30 хувийг нь авч чадвал эдийн засгаа дэмжиж, тэтгэх бас нэгэн урсгал болох талтай. Уул уурхай гэх ганц тулгууртай, ганхаж унах шахсан өнөөгийн эдийн засгаа сэргээх нэгэн гарц ч болох талтай. Гэвч зах зээлээ хэрхэн хамгаалахаа тодорхойлохгүй, гадаадад яаж худалдахаа ойлгохгүй явсаар өнөөг хүрчээ. Саяхнаас төр засаг нь арай хийн ноолуурын зах зээлээ хамгаалъя гэж дуугарч эхэллээ. Хамгаалахын тулд хэдэн бор төгрөг гаргаж, өндөр хүү тогтоох шинжтэй. Тодруулбал, 450 сая төгрөг зах зээлд нийлүүлж, жилийн 24 хувийн хүү тогтоох нь. Ийм өндөр хүүтэй мөнгө нийлүүлснээр зах зээлээ хамгаалах уу гэдэг хачирхалтай. Тэгээд ч ноолуурын сезон дуусч байхад шүү дээ. Учир нь, урд зүгийн Засгийн газар наймаачиддаа гурван хувийн хүүтэй мөнгө гарган өгч, Монгол Улсын ноолуурыг хамаад ир хэмээн аль гуравдугаар сард илгээчихсэн. Тэд ч өгсөн үүрэг даалгаврыг нь биелүүлчихээд эх орондоо буцсан байна. Гэтэл манай засаг төр ниргэсэн хойно нь хашгирах гэдэгчлэн хөг нь өнгөрсөн хойно зах зээлээ хамгаална хэмээх нь инээдтэй мэт. Эсвэл дээрх хэмжээний мөнгөөр хятад руу очиж ноолуур авах хэрэг үү.

Үүнээс гадна зээл нэртэй мөнгө нийлүүлтээр дамжуулан иргэдээ шулах нь тийм ч тааламжтай биш. Жилийн 24 хувийн хүүтэй байна гэдэг цэвэр мөнгө хүүлэлт. Байрны найман хувийн зээл гэхэд иргэдийг хэрхэн шулж буй нь харагддаг. Гэтэл 24 байна гэхээр бүр хэтийдэх мэт. Салбар хариуцсан сайд нь ийм өндөр хүүтэй мөнгө зээлүүлэх боломжгүй хэмээн хөөцөлдөж хоёр дахин буулгахаар ярьж байгаа ч амжилтанд хүрэхгүй яваа аж. Ерөнхийдөө урд хөршийн бодлогыг харвал Монгол Улс эдийн засгийг нь батжуулах түүхий эдийн бааз суурь нь болчихож. Засгийн бодлогоороо худалдан авалт хийх нөхцөл ч бүрдүүлж буй нь гурван хувийн хүүтэй зээл. Гэтэл Монгол Улсын засаглал иргэдээ яаж шулах уу гэсэн бодлоор ажиллах нь маш том тэнэглэл гэлтэй. Ядаж урд зүгийнхэн шиг гурван хувь биш юм гэхэд зах зээлээ хамгаалах мөнгөн зээлийн хүүгээ 10-аас дээш гаргахгүй байж болдоггүй хэрэг үү.

Ниргэсэн хойно нь хашгирч, нийлүүлэх мөнгөндөө өндөр хүү тавьж, хамгаалахаас илүүтэй харшлах зүйл хийн, мөнгө хүүлэх бодлого барих нь оновчтой шийдэл биш биз ээ. Яах вэ, зах зээлээ хамгаалахаар хөдөлж байгаа нь сайн хэрэг ч хэрэгжих үйл явц нь хол явахгүй. Харин үүний оронд зах зээлээ хамгаалан, иргэдээ дэмжвэл илүү үр дүн авчирч, эдийн засагт ч өгөөжөө өгнө. Төр засгийн нүд хурц, үйлдэл зөв байвал иргэд ч бухимдалгүй амьдарна.

Эх сурвалж: 24tsag.mn

http://www.24tsag.mn/a/161493

More 287 0

Category: Онцлох / Нийгэм / Эдийн засаг

"Асуудлаа шийдвэрлэхгүй бол Бөхийн өргөөг улсад авч, ёс зүйгүй бөхчүүдэд хариуцлага тооцох болно"

2018/04/24

"Асуудлаа шийдвэрлэхгүй бол Бөхийн өргөөг улсад авч, ёс зүйгүй бөхчүүдэд хариуцлага тооцох болно"

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 12:19

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга 2018 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдөр Монголын Үндэсний бөхийн холбоонд үүссэн Зөрчил, тэмцлийг таслан зогсоох тухай албан бичиг гаргалаа.

Албан бичгийн хувийг Монгол Улсын Их хурлын гишүүн, Дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ, Монгол Улсын Их хурлын гишүүн, Дархан аварга А.Сүхбат, Дархан аварга Г.Өсөхбаяр, "Гацуурт” ХХК-ийн захирал, Хөдөлмөрийн баатар Л.Чинбат нарт хүргүүлж байгаа юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын Зөрчил тэмцлийг арилгах тухай Е/06 дугаартай албан бичигт:

"Зөрчил, тэмцлийг таслан зогсоох тухай

Монгол бөхийн өргөөг болон Монголын Үндэсний бөхийн холбооны Тэргүүний албан тушаалыг булаалдсан зөрчил, тэмцэл эрсдэлт хэмжээнд хүрч даамжран, бөхчүүд төдийгүй, бөх сонирхогчдыг хүртэл талцан тэмцэлдэхэд хүргэж байна. Энэ зөрчилдөөнийг даган үндэсний уламжлал, ёс заншил, хүндлэл, жудаг, журмыг умартсан бусармаг үйлдэл, үйл ажиллагаа хэм хэмжээнээс хэтрэх боллоо.

Үндэсний бөхийн асуудал бол зөвхөн бөхчүүдийн болон бөхийн холбоонд хамааралтай хүмүүсийн асуудал биш. Бөх бол үндэсний их өв соёл, түүхэн уламжлал, монгол хүн бүрийн хүндлэл, бишрэлийг хүлээсэн спорт. Өнө эртнээс улбаатай, Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бэлгэдсэн Төрийн их баяр наадмын цөм болдог үндэсний бахархалын нэг юм.

Гэтэл хэсэг хүмүүс эрх мэдэл, албан тушаалын төлөө ард түмний хүндлэл, бишрэлийг үл тоон үндэсний их өв соёлыг гутаах хорон муу үр дагавартай, зүй бус аливаа үйлдэл, үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь уучлан тэвчих аргагүй үйлдэл юм. Цагдаагийн байгууллагаас Монгол бөхийн өргөөг болон Монголын Үндэсний бөхийн холбооны Тэргүүний албан тушаалыг булаалдсан тэмцлийн хүрээнд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар надад мэдээлэл, баримт материал ирүүлсэн. Нөхцөл байдал маш эрсдэлт хэмжээнд очсон, хүний амь нас эрүүл мэнд ноцтой эрсдэлт орохоор хэмжээнд хүрч хурцадсан байна.

Миний бие төрийн тэргүүн, үндэсний эв нэгдлийг сахин хамгаалах үүрэгтний хувьд Үндэсний бөхийн нэр хүндийг сэвтээсэн хууль бус, ёс зүйгүй үйлдэлтэй хэрхэвч эвлэрэхгүй бөгөөд нийгмийн хэв журам болон Монгол Улсын хууль тогтоомжийг зөрчсөн этгээдүүдэд хуулийн хариуцлага хүлээлгэхийг шаардаж байна. Цаашилбал гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон ёс зүйгээ умартсан улсын цолтой бөхчүүдийн цолыг ч бүрэн эрхийнхээ хүрээнд цуцлах хүртэл арга хэмжээ авч ажиллахаа мэдэгдэж байна.

Төрийн бус байгууллагын тухай хуульд нийгмийн болон өөрсдийн ашиг сонирхол, үзэл бодлын үүднээс сайн дурын үндсэн дээр байгуулагдан үйл ажиллагаагаа төрөөс хараат бус, өөрийгөө удирдах зарчмаар явуулж, ашгийн төлөө бус ажилладаг байгууллагыг төрийн бус байгууллага гэж тодорхойлсон. Мөн нийгэмд үйлчилдэг төрийн бус байгууллагыг тодорхой салбараа хөгжүүлэх, зорилтот бүлэг, давхаргынхаа эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр нийгмийн тусын тулд үйл ажиллагаа явуулахаар хуульчилсан байдаг.

Монголын Үндэсний Бөхийн холбоо нь нийгэмд үйлчилдэг төрийн бус байгууллага бөгөөд үндэсний бөхийн спортыг шударга зарчмаар хөгжүүлэх, өв соёлоо хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх, ард түмний хүндлэл бишрэлийг бэхжүүлэх зэрэг өргөн хүрээний чиг үүрэг хүлээж ажиллаж ёстой.

Харамсалтай нь Монгол бөхийн өргөө, Монголын Үндэсний бөхийн холбооны Тэргүүний албан тушаалыг булаалдан зөрчилдөж байгаа талуудаас өнөөдрийг хүртэл зорилго, зорилт, хөтөлбөрөө танилцуулсан бодлогын дорвитой өрсөлдөөн гарсангүй.

Иймд та бүхнийг хуулиас гадуурх зөрчил тэмцлээ нэн даруй зогсоож, ТББ-ын дүрмийн дагуу өөрсдийн дээд эрхийг барих "Их эе” хуралдаанаа зохион байгуулах ажлыг зөвшилцөн, асуудлыг эв зүйгээр, хууль ёсоор шийдвэрлэхийг анхааруулъя.

Хэрэв "Их эе” хуралдаанаар асуудлаа нэгмөр шийдвэрлэхгүй, хууль бус зөрчил, гэмт үйлдлийг гааруулж, үргэлжлүүлэх тохиолдолд Бөхийн Өргөөг улсын өмчлөлд хураан авч, ёс зүйгүй бөхчүүдийн улсын цолыг хураах, төрийн их наадам, мөн цагаан сарын барилдаанд барилдах эрхийг хасах хүртэл арга хэмжээг авч хариуцлага тооцох болно гэдгийг анхааруулъя. Төр өгч болсон юм, буцаагаад хурааж авч болно.

Та бүхэнд эвлэрэл, ойлголцлыг хүсье” гэжээ.

More 208 0

Category: Мэдээ мэдээлэл / Нийгэм

Алтны салбарыг Д.Ариунболд "атгана"

2018/04/24

Алтны салбарыг Д.Ариунболд "атгана"

Author: saikhnaa on 24-04-2018, 11:34

Алтны салбарыг төрийн бодлогоор хөгжүүлэхээр ажиллаж байна. Засгийн газраас "Алт-2" хөтөлбөрийг баталж, 2025 он хүртэл гурван үе шаттайгаар хэрэгжүүлж буй.

Тэгвэл алтны салбарт анхаарч буй бас нэг хэлбэр нь тусдаа компани байгуулсан явдал юм. "Эрдэнэс Монгол” компанийн 100 хувийн эзэмшил дор "Эрдэнэс алт ресурс” компанийг байгуулсан байна. Тус компанийн гүйцэтгэх захирлаар Д.Ариунболдыг томилжээ. Д.Ариунболд нь Эрдэнэс Тавантолгой компанийг удирдаж байгаад саяхан ажлаа өгсөн юм.

"Эрдэнэс алт ресурс” компанийг эрдсийн санг арвижуулах, гадаад валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх, Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг өсгөх томоохон зорилтоор байгуулсан аж.

Б.Учрал

Shuud.mn

More 281 0

Category: Хүмүүс